Xitoy Tashqi ishlar vazirligi matbuot kotibi Guo Jiakunning aytishicha, Xitoy Yaponiyaga nisbatan “jiddiy norozilik bayonoti” bilan chiqdi. Bu e’tiborga molik holatga sabab bo‘lgan voqea 2025 yil sentyabrida Pekinda bo‘lib o‘tadigan harbiy paradga yaqinlashgan vaqtda kelib chiqqan. Yaponiya, o‘z navbatida, xalqaro hamjamiyatni ushbu tadbirga o‘z ishtirokini ko‘rsatmaslikka chaqirgan edi.
Guo Jiakunning brifingda ta’kidlashicha, Xitoy Yaponiyaning ushbu xatiga jiddiy norozilik bildirib, Yaponiyadan tushuntirish talab qilgan. “Tarixga ehtirom bilan qaraydigan, saboq olgan va tinchlik va taraqqiyot yo‘lini tanlagan har qanday davlat, buni shubhasiz qabul qiladi va qarshi chiqmaydi,” — dedi Guo Jiakun.
Bu voqea Xitoy uchun o‘z tarixiy g‘alabasining ahamiyatini yana bir bor eslatib o‘tmoqda. 1945 yildagi Ikkinchi jahon urushidagi Yaponiya ustidan qozongan g‘alabaning 80 yilligi munosabati bilan, Xitoy 3 sentyabrda Pekinda katta harbiy parad o‘tkazishni rejalashtirgan.
Mavjud manbalarga ko‘ra, 24 avgust kuni Yaponiya hukumati Yevropa va Osiyo davlatlarini Pekindagi paradga qatnashmaslikka chaqirgan. Bu qarorning sababi, Yaponiya tomonining fikricha, Xitoyning tarixga nisbatan haddan tashqari jiddiy e’tibor qaratishi va Yaponiyaga nisbatan ijobiy emas, balki salbiy kayfiyatni namoyon qilganidir.
Xitoyning ushbu paradida jahonning bir qator muhim davlatlari rahbarlari, jumladan, Rossiya prezidenti Vladimir Putin va janubiy-sharqiy Osiyo mamlakatlari rahbarlari ishtirok etishi kutilmoqda. Ular orasida Indoneziya, Malayziya, Kambodja, Laos va Myanma kabi davlatlar ham bor.
Shu bilan birga, Yevropa ittifoqi rahbarlari, ayniqsa, Vladimir Putinning ishtirokini hisobga olib, mazkur tadbirni boykot qilishga qaror qilgan.
Bu holat, albatta, Xitoy va Yaponiya o‘rtasidagi siyosiy muammolarning yana bir ko‘rsatig‘i bo‘lib, ikki davlat o‘rtasidagi munosabatlar yanada keskinlashishiga sabab bo‘lishi mumkin.
