Yadro urushi insoniyat uchun katta fojia hisoblansa-da, olimlar aytishiga ko‘ra, yerda undan ham katta tahdidlar mavjud. Bu tahdidlar nafaqat ilmiy fantastika, balki olimlarning hisobotlari va tarixiy tadqiqotlariga asoslangan voqealardir. Ulardan eng yoqimsizlari shundan iboratki, bu xavflarning ba’zilari global masshtabda insoniyat uchun juda katta xatar bo‘lishi mumkin.
Supervulqon – Yer ostidagi katta xavf
"Vulqon"ni ko‘pchilik biladi, lekin supervulqon butunlay boshqa hodisa. Bu – shaxsiy vulqon emas, balki butun qit’ani parchalashga qodir bo‘lgan yer osti tizimi. Masalan, AQSHdagi Yelloustoun ulkan vulqoni, o‘zida minglab kub kilometr hajmdagi suv omborini yashiradi. Olimlar taxmin qilishicha, shunga o‘xshash vulqon atrofdagi sohalarni quritish va global sovishga sabab bo‘lishi mumkin.
Asteroidning Yerga qulashi
Yer muntazam ravishda koinot chiqindilari bilan to‘qnashadi. Vaqt otishi bilan ular katta tahdidga aylanishi mumkin. Masalan, 66 million yil avval Chiksulub asteroidi yerga urib, dinozavrlarni yo‘qqa chiqargan. Zamonaviy astronomlar katta asteroidlarni kuzatishadi, ammo bu "mehmonlar"ning kelishi insonlar uchun halokatli bo‘lishi mumkin.
Yangi pandemiya xavfi
XXI asr viruslarning tizimga jiddiy tahdid solishini ko‘rsatdi. COVID-19 barchamizga ma’lum bo‘lgan virus, uzoq yillar davomida dunyo iqtisodiyotini qayta qurishga olib keldi. Endi esa, yangi viruslar va bioinjeneriya bilan bog‘liq xavflar insonlar uchun xalqaro urushlarga qaraganda ko‘proq xavf tug‘diradi.
Global iqlim o‘zgarishi – katta xavf
Iqlim o‘zgarishi insonlar hayotiga har kuni o‘zgarishlar kiritmoqda. Bu jarayon global miqyosda juda katta xavf tug‘diradi. To‘silish va quruqchilik, ko‘chishlar va muzliklar yerni o‘zgartirishi mumkin. Global iqlim o‘zgarishlari yoki Sibirning abadiy muzligidan metan chiqishi sayyora uchun katta xatar bo‘lib qolishi mumkin.
Sun’iy intellekt va texnologik xavflar
Texnologiyalar hayotimizni osonlashtirsa-da, yangi turdagi xavflar ham keltirib chiqaradi. Sun’iy intellektning rivojlanishi insonlar uchun yangidan-yangi tahdidlar tug‘dirishi mumkin. Ilmiy fantastikada bunday ssenariylar ko‘rsatiladi, lekin bu holat aslida paydo bo‘lishi mumkin va bu bizning raqobat qilish imkoniyatiga ega bo‘lishimizga xalaqit berishi mumkin.
Kiberhujumlar va infratuzilma xavfi
Dunyo texnologiyatga ko‘p qaram bo‘lgan holda, kiberhujumlar global infratuzilmalarni buzishi mumkin. Agar bu xavflar amalga oshsa, iqtisodiy tizimlar, transport, tibbiyot va harbiy infratuzilma jabrlanishi mumkin. Bu esa insoniyatning ahvoliga jiddiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin.
