Amerika Qo‘shma Shtatlari prezidenti Donald Tramp 23-sentyabr kuni Nyu-Yorkda BMT Bosh assambleyasi maydonida arab mamlakatlari yetakchilari bilan muhim uchrashuv o‘tkazdi. Politico nashrining yozishicha, davlat rahbari Isroil tomonidan O‘rdun daryosining G‘arbiy sohili to‘liq anneksiya qilinishiga mutlaqo yo‘l qo‘ymaslikni qat’iy va’z qildi. Manbalarga ko‘ra, Tramp bu masalada o‘zining «mustahkam va o‘zgarmas pozitsiyasi»ga ega ekanligini ta’kidlagan.
Politico nashri keltirgan ma’lumotlarga qaraganda, uchrashuv chog‘ida Tramp va uning jamoasi G‘azo sektorida davom etayotgan qurolli to‘qnashuvni barham toptirishga qaratilgan yangi reja taklif etdi. Hujjatda anklavni urushdan keyin boshqarishning ehtimoliy modeli, xavfsizlik tizimini yo‘lga qo‘yish mexanizmlari va tinchlikni ta’minlash choralari haqida fikrlar ilgari surilgan. Biroq hozircha Isroil va Falastinning HAMAS harakati o‘rtasida o‘t ochishni to‘xtatish bo‘yicha amaliy kelishuvga erishilmagani qayd etildi.
Shu bilan birga, arab davlatlari yetakchilari uchrashuv paytida Amerika prezidentidan Isroilning G‘arbiy sohilga har qanday bosqini butun mintaqadagi diplomatik munosabatlarni izdan chiqarishi mumkinligini uqtirishga harakat qildi. Ular ayniqsa Trampning ilk prezidentlik muddatida imzolangan va tarixiy ahamiyatga ega bo‘lgan «Ibrohim kelishuvlari»ning inkorga uchrashi xavfini tilga olishdi.
Mazkur uchrashuvda Saudiya Arabistoni, Birlashgan Arab Amirliklari, Qatar, Misr, Iordaniya va Turkiya yetakchilari ishtirok etdi. Yig‘ilishdan so‘ng rasmiy izohlar deyarli berilmadi. Faqatgina Turkiya prezidenti Rajab Toyyib Erdo‘g‘an muzokaralarni «ishonchli va samarali» deb baholagan, ammo tafsilotlarini oshkor etmagan.
Eslatib o‘tamiz, Isroildagi bir qator o‘ta o‘ng qanot vazirlar so‘nggi kunlarda Falastinni qator davlatlar tomonidan tan olinishga javoban G‘arbiy sohilni anneksiya qilish chaqiriqlari bilan chiqqan edilar. Bu masala Isroil hukumati doirasida ham muhokama qilingani xabar qilingan.
Shu tariqa, Nyu-Yorkdagi mazkur uchrashuv mintaqadagi eng keskin masalalardan biri bo‘yicha katta e’tiborni tortdi. Trampning bayonoti arab davlatlarida ham umid uyg‘otdi, ham ehtiyotkorlik bilan kuzatildi. Chunki hozirgi sharoitda har qanday siyosiy qaror Yaqin Sharqda tinchlik va barqarorlikka beqiyos ta’sir ko‘rsatishi mumkin.
“Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!
