AQSH prezidenti Donald Trampning Ukrainadagi urushni to‘xtatish va tinchlik muzokaralarini yo‘lga qo‘yish borasidagi tashabbusi qiyinchilikka duch keldi. NBC News telekanali ma’lumotlariga ko‘ra, bu jarayon Rossiya tashqi ishlar vaziri Sergey Lavrov va AQSH davlat kotibi Marko Rubio o‘rtasidagi telefon suhbatida keskin tortishuvga aylangan.
Manbalarning ta’kidlashicha, Lavrov suhbat chog‘ida amerikalik hamkasbiga Rossiya hozircha “zudlik bilan otishmalarni to‘xtatishga rozi emasligini” ochiq aytgan. Uning fikricha, bunday qaror faqat “keng qamrovli va kafolatlangan tinchlik muzokaralari boshlanganidan keyingina” amalga oshirilishi mumkin. NBC News manbasiga ko‘ra, muloqot davomida Lavrovning ovozi “zo‘riqqan va qattiq tortishuvchan” bo‘lgan.
Telefon orqali bo‘lib o‘tgan muloqot 20-oktyabr kuni amalga oshgan. Suhbat chog‘ida ikki davlat tashqi siyosat idoralari rahbarlari Vladimir Putin va Donald Trampning ikkinchi uchrashuviga tayyorgarlik masalalarini ham muhokama qilishgan. Ammo suhbat ortidan ommaviy axborot vositalarida “Budapeshtda bo‘lishi kutilgan sammit bo‘yicha tayyorgarlik vaqtincha to‘xtatildi” degan xabarlar tarqaldi.
Rossiya TIV rasmiysi Sergey Lavrov suhbat yakunlanganidan so‘ng chiqargan bayonotida “tomonlar barcha kelishmovchiliklarga qaramasdan muloqotni davom ettirish niyatini bildirganini” ta’kidladi.
Manbalarning fikricha, Vashington Rossiyaning pozitsiyasidan qoniqmagan. Marko Rubioning atrofidagi manbalarning aytishicha, “Lavrov muzokaralarda o‘zining ilk qat’iy talablari doirasidan chiqmagan va hali ham Moskva urush sharoitidagi ustun pozitsiyani saqlab qolishga urinayotganini ko‘rsatgan”.
Bu suhbat Ukraina atrofidagi diplomatik jarayonning qay darajada murakkablashganini ko‘rsatib berdi. Tramp ma’muriyati Kiyev va Moskva o‘rtasida otishmalarni to‘xtatish bo‘yicha ilk amaliy kelishuvga erishishni maqsad qilgan edi. Biroq Rossiyaning “faqat to‘liq muzokaralar boshlangandan keyin” degan talablari bu yo‘nalishdagi sa’y-harakatlarni sekinlashtirgani ma’lum bo‘ldi.
Eslatib o‘tamiz, 16-oktyabr kuni Tramp va Putin ikki soat davom etgan telefon muloqotida Ukraina masalasini muhokama qilgandi. Prezident Tramp “suhbat ijobiy kechganini” aytgan va yaqin orada shaxsan uchrashish niyatini bildirgandi. Ammo keyinroq, Budapeshtda bo‘lishi kutilgan sammit vaqtincha bekor qilindi.
Shu bilan birga, Amerika rasmiylari bu vaziyatni “muzokara jarayonining tabiiy bosqichi” deb baholamoqda. Ular Tramp ma’muriyati tinchlik uchun kurashdan voz kechmaganini va yaqin haftalarda yangi formatda muzokaralar o‘tkazilishi mumkinligini bildirishgan.
Sergey Lavrov esa o‘z navbatida Moskva “faqat ikki tomonning teng huquqli shartlari asosida” muzokaralarga tayyor ekanini ta’kidladi. Uning so‘zlariga ko‘ra, Rossiya “bir yoqlama bosim yoki sanksiya tahdidi ostida” tinchlik jarayonini boshlamaydi.
Shu tariqa, Ukraina masalasidagi siyosiy jarayon yana bir bor “siyosiy iroda va ishonch yetishmasligi” sabab to‘siqqa uchradi. Ammo ekspertlar fikricha, Trampning tinchlik tashabbusi — hozircha to‘xtab qolgan bo‘lsa-da, diplomatiya eshigi hali yopilmagan.
“Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!
