O‘smirning ilk sevgisi tashvishmi yoki quvonch?

O‘smirlikning jozibasi va tashvishlaridan biri — kimgadir nisbatan iliq tuyg‘uning paydo bo‘lishi. Bu holat ko‘pgina ota-onalarda norozilik tug‘diradi. Ular o‘g‘li yoki qizining o‘zga bir insonga yaqin munosabatini sezishi hamon bunga nuqta qo‘yishga urinadi. Shu yo‘l bilan muammoga barham bermoqchi bo‘lishadi. Qarabsizki, ikki tomonlama qarama-qarshilik yuzaga keladi.

…Sanjar kecha ko‘chadan ko‘zini ko‘kartirib keldi. Uydagilari qancha so‘roqlasa ham miq etmadi. Keyin ota-onasi surishtirib bilsa, qo‘shni mahallada turadigan qizni deb bir yigit bilan yoqalashibdi. Bu gapni eshitgan otaning g‘azabi qaynab, o‘g‘lini qilgan ishi uchun rosa koyidi. Hatto qo‘l ko‘tarishiga bir bahya qoldi.

Avvaliga faqat yoqtirgan qizi uchun tashvish chekayotgan o‘smir uchun otasining ranjishi dard ustiga chipqonday bo‘ldi. Hasrati ichiga sig‘may turgan bir vaqtda yaqin o‘rtog‘ining kelib qolgani joniga oro kirdi. Unga ko‘nglidagilarini gapirib biroz yengil tortdi.

— Do‘stim, menga nima bo‘layotganini o‘zim ham sira tushunmayapman. Qo‘shni mahallada biz bilan o‘qiydigan bir qiz bor. Uni ko‘rganimda ko‘nglim yorishib ketadi. Doim yonida bo‘lsam deyman. Kecha unga orqavoratdan gapirib yurgan bola bilan do‘pposlashdik. Aslida u qizning menga munosabati qandayligini ham bilmayman. Endi nima qilishga hayronman.

Eshik ortida uning gaplarini eshitib turgan otasi o‘g‘liga nisbatan noto‘g‘ri harakat qilganini tushundi. Bunday vaqtda baqir-chaqir bilan hech narsaga erishib bo‘lmasligini, aksincha, yo‘l-yo‘riq ko‘rsatish kerakligini angladi. O‘rtog‘i ketgandan keyin Sanjarni yoniga chaqirdi.

— Ha bolam, bunday kechinmalar hammaning boshidan o‘tadi. Siqilishni bir chetga yig‘ishtirgin-da, faqat oldinga harakat qil. To‘g‘ri, ba’zan tuyg‘ularimiz aqlimizdan ustun kelib qoladi. Lekin yigit bo‘lding, o‘zingni boshqara olishing, nima muhimligini anglab yetishing kerak. Hozir seni qiynayotgan narsalarning davosi faqat vaqt. Biroz sabrli, mulohazali bo‘lgin. Ko‘chada mushtlashib yurish yigit kishiga yarashmaydi. Keyingi yil universitetga kiraman, deb niyat qilib yuribsan. O‘qishlaringga ko‘proq e’tibor qarat. Shunda hammasi o‘z iziga tushib ketadi.

Sanjar otasining gaplaridan o‘zida yengillik his qildi. Yaqin insonining bu daldasi katta kuch bag‘ishladi. Oldiga qo‘ygan maqsadlarini yodga olib, shu ondan barchasini otasi aytganidek qilishga harakat boshladi.

Toshkent mehmonxona xo‘jaligi kasb-hunar kolleji psixologi Dilbar Egamberdiyeva bilan suhbatlashganimizda, bunday vaqtda har bir bolaning xarakteridan kelib chiqib yondashish zarurligini ta’kidladi.

— O‘smir qalbida paydo bo‘lgan ilk sevgi unga kuch bag‘ishlashi yoki turli kelishmovchilik va nizolarga sabab bo‘lishi mumkin, — deydi psixolog. — Shunday vaqtda ota-ona balog‘at yoshidagi bolaning birinchi tinglovchisi bo‘lishi kerak. Ular farzandidagi o‘zgarishlarni tabiiy jarayon sifatida qabul qilib, to‘g‘ri yo‘l ko‘rsata olsagina biror natijaga erishsa bo‘ladi. Keskin taqiqlab qo‘yish bolaning bu mavzuga ko‘proq e’tibor qaratishiga sabab bo‘ladi. Aksincha, unga hayot faqat his-tuyg‘ulardan iborat emasligini tushuntirish zarur. Sevimli mashg‘ulotlari bilan shug‘ullanishi uchun sharoit yaratib berish kerak.

Olib borilgan kuzatuvlar shuni ko‘rsatadiki, yoshligidan ota-ona mehriga qonib ulg‘aygan bola bunday vaqtda o‘zini qanday boshqarish kerakligini biladi. Tanish tuyg‘u qarshisida dovdirab qolmaydi. Shunday ekan, bag‘rimizda unayotgan niholdan e’tiborimiz va g‘amxo‘rligimizni ayamasligimiz zarur.

Shahnoza RAHIMXO‘JAYeVA

Manba: mulohaza.uz “Zamin” yangiliklarini “Vkontakti”da kuzatib boring