Dollar va yevro kursi yana ko‘tarildi: so‘m bosim ostida

Markaziy bank O‘zbekiston valyutasining xorijiy pul birliklariga nisbatan 4 iyun kunidan amal qiladigan rasmiy kurslarini e’lon qildi. Unga ko‘ra, milliy valyuta – so‘mning asosiy xorijiy valyutalarga nisbatan qadrsizlanish jarayoni davom etmoqda.

Xususan, AQSH dollari kursi oxirgi kunlarda kuzatilgan o‘sish sur’atini saqlab qoldi. Bir kunlik o‘zgarish natijalariga ko‘ra, dollar kursi 22,74 so‘mga oshib, 12 857,35 so‘mga yetgan. Eslatib o‘tish lozim, avvalgi kunlarda ham bu pul birligi 44,18 so‘mga ko‘tarilgan va 12 834,61 so‘mni tashkil qilgandi.

Shu bilan bir vaqtda, yevroning ham o‘zbek so‘miga nisbatan narxi biroz yuqoriladi. Uning kursi 10,55 so‘mga oshgan holda 14 672,81 so‘mga yetdi. Bu ko‘rsatkich ham Yevropa valyutasining mahalliy bozordagi jozibadorligini yanada oshirishi mumkin.

Rossiya rubli ham milliy valyutaga nisbatan biroz qimmatladi. Rubl kursi 0,80 so‘mga ko‘tarilgan va hozirda uning rasmiy bahosi 163,45 so‘mni tashkil etadi. Bu esa rubl bilan bog‘liq operatsiyalar uchun muayyan ahamiyat kasb etishi mumkin.

Ekspertlarning ta’kidlashicha, dollar va yevro kurslarining muntazam ravishda o‘sishi milliy iqtisodiyotda muayyan ta’sirlarni ko‘rsatishi mumkin. Avvalo, import mahsulotlarining narxlari qimmatlashishi va bu holat inflyatsiyaning kuchayishiga sabab bo‘lishi ehtimoldan xoli emas.

Boshqa tomondan, xorijiy valyutaning o‘sishi eksportyor korxonalar uchun ijobiy jihatlarga ham ega bo‘lishi mumkin. Eksport bilan shug‘ullanadigan korxonalar daromadlarining milliy valyutada hisoblangan miqdori oshadi, bu esa ularning moliyaviy holatini yaxshilashi mumkin.

Shu bilan bir qatorda, aholining valyuta bozoridagi o‘zgarishlarga munosabati ham ahamiyatga ega. Odatda, milliy valyutaning qadrsizlanishi natijasida ko‘pchilik xorijiy valyutalarni sotib olishga intilmoqda. Bu esa ichki valyuta bozorida talabning yanada oshib borishiga sabab bo‘ladi.

Mutaxassislarning qayd etishicha, bu kabi o‘zgarishlarning sabablari ko‘p jihatdan tashqi omillar bilan bog‘liqdir. Xususan, dunyodagi iqtisodiy vaziyat, global bozorlardagi valyuta kurslarining tebranishi va xorijiy investitsiya oqimining o‘zgarishi milliy valyutaning qiymatiga ta’sir qiladigan muhim omillardir.

O‘zbekistondagi iqtisodiy vaziyatni barqarorlashtirish maqsadida Markaziy bank valyuta bozoridagi vaziyatni doimiy nazorat qilib, zarur hollarda intervensiyalar orqali kurslarning keskin tebranishi oldini olish choralarini ko‘rmoqda. Lekin tashqi bozorlarning o‘ziga xos xususiyatlari va milliy iqtisodiyotning tashqi savdo va moliya bozorlari bilan chambarchas bog‘liqligi ushbu jarayonlarni murakkablashtirib yuboradi.

Shunday ekan, yaqin kelajakda valyuta kurslarining yana qanday o‘zgarishlar ko‘rsatishi ko‘pchilik uchun qiziqarli savol bo‘lib qolmoqda. Milliy valyutaning qadrsizlanishi jarayoni qanchalik davom etishi va uning oqibatlari qanday bo‘lishini vaqt ko‘rsatadi. Buning uchun esa Markaziy bankning monetar siyosati va davlatning iqtisodiy barqarorlikni ta’minlash chora-tadbirlari muhim ahamiyat kasb etadi. “Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!