O‘zbekiston Markaziy banki 24 noyabr kuni o‘tkaziladigan navbatdagi valyuta savdolari uchun 1 AQSH dollarining rasmiy qiymatini 11 914 so‘m etib belgiladi. Bu raqam ayniqsa bir narsani ko‘rsatyapti: yil boshidan buyon milliy valyuta dollarga nisbatan 7,7 foizga mustahkamlangan. Iqtisodchilar fikricha, bu ma’lum darajada ichki bozordagi barqarorlik va tashqi omillarning yumshatilishi bilan bog‘liq.
Xalqaro reyting agentliklari ham so‘mning kelajakdagi trayektoriyasi haqida bir qator baholarni e’lon qilmoqda. Xususan, S&P’ning yangilangan prognozlariga ko‘ra, milliy valyuta dollarga nisbatan quyidagi darajalarda shakllanishi mumkin:
— 2026-yil yakunida: 12 592 so‘m;
— 2027-yil yakunida: 13 158 so‘m;
— 2028-yil yakunida: 13 751 so‘m.
Aslida, valyuta qursi prognozini aniq aytish oson emas — bu sohada doimiy o‘zgaruvchanlik, turli iqtisodiy va geosiyosiy holatlar ta’siri mavjud. So‘mning dollarga nisbatan harakatini belgilaydigan asosiy omillar bir nechta:
- Birinchidan, O‘zbekistondagi iqtisodiy o‘sish sur’ati. Agar iqtisod barqaror rivojlansa, so‘mning qiymatsizlanishi sekinlashadi. Investitsiyalar oshsa, ishlab chiqarish kengaysa va eksport faollashsa — milliy valyuta quvvatga to‘ladi.
- Ikkinchidan, inflyatsiya darajasi hal qiluvchi ahamiyatga ega. Aholi xarajatlari o‘sib, narx-navo barqaror bo‘lmasa, dollarga talab oshadi va so‘m bosim ostida qoladi.
- Uchinchidan, tashqi savdo muvozanati — eksport va importning nisbati. Eksport hajmi yuqori bo‘lsa, valyuta tushumi ham ortib, so‘mning qiymatiga ijobiy ta’sir qiladi. Import keskin oshib ketsa, aksincha, bosim kuchayadi.
Shu omillar bir-birini to‘ldirgan holda milliy valyutaning istiqbolini belgilab boradi. Ayniqsa, so‘nggi yillardagi global beqarorlik sharoitida har bir omilning ta’siri yanada sezilarli bo‘lib qolmoqda.
Shunday ekan, so‘mning dollarga nisbatan kelajakdagi yo‘li ma’lum darajada bashorat qilinayotgan bo‘lsa-da, uning aniq qay tarzda shakllanishi iqtisodiy siyosat, jahon bozoridagi vaziyat va ichki barqarorlikka bog‘liq bo‘lib qoladi.
“Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!
Mehmon guruhidagi foydalanuvchilar ushbu nashrga izoh qoldira olmaydi.
