Nima uchun doim ovqat yeyishni xohlaymiz?

Odamlar o‘z ishtahasini nazorat qila olmasligining asosiy sababi — leptin gormoni.

Leptin nima?

Leptin — bu ochlik hissini va shuningdek organizmdagi energiya almashinuvini boshqaruvchi asosiy gormonlardan biri. Yog‘ bu gormonning sintezlanish joyi bo‘lgani uchun, leptin tufayli miya tana og‘irligi va yog‘ to‘qimalaridagi energiya zaxirasi to‘g‘risida ma’lumotlarni oladi.

Semirib ketish organizmdagi leptin metabolizmining buzilishi bilan uzviy bog‘langan. Miya xuddi ortiqcha yog‘larni «ko‘rmayotgan»dek, o‘lgudek och holatda turibdi deb o‘ylay boshlaydi, buning natijasida esa ishtaha keskin ravishda ochilib ketadi. Bunday hollarda ko‘pchilik parhezlar vaziyatni faqat og‘irlashtiradi xolos.

Leptinning ta’sir qilish tartibi

Sog‘lom odam organizmida leptin ishtahaning asosiy boshqaruvchisi hisoblanadi. Bu gormon yog‘ hujayralarida ishlab chiqarilgani uchun ularning soni qancha ko‘p bo‘lsa, organizmdagi leptin miqdori shuncha yuqori bo‘ladi.

Leptinning kamayishi energiyaning tugayotganidan darak beruvchi xavfli belgiga aylanadi. Organizm faoliyatini saqlash jarayonini ehtiyot qilish maqsadida odamni iloji boricha tezroq yegulik izlashga yuborish uchun miyaning «keskin ochlik» qurilmasini yoqishdan boshqa iloji qolmaydi.

Nima uchun parhez paytida yeyishni xohlaymiz?

Agar semizlikdan aziyat chekayotgan odam kaloriyani jiddiy chegaralash bilan parhez saqlashni boshlasa, 2-4 kundan keyin leptin miqdori keskin tushib ketadi. Lekin miya har doimgidek, yog‘ zaxiralari yetarli ekanligini tushunmasdan yana keskin ravishda ochlik hissini ishga soladi.

Bu bilan bir vaqtda tananing «energiyani saqlash rejimi»ga o‘tishi vaziyatni og‘irlashtiradi — modda almashish jarayoni yuqori darajada sekinlashadi (shu jumladan jinsiy gormonlar sintezi ham), ish qobiliyati pasayadi va uyquchilik paydo bo‘ladi. Natija — yomon kayfiyat va zo‘r ishtaha.

Manba: Daryo.uz “Zamin” yangiliklarini “Instagram”da kuzatib boring