Ko‘rinmas dushman: qahvani keragidan ortiq iste’mol qilayotganingizni anglatuvchi alomatlar

^{Foto: Marie Claire}
Ko‘pchilik uchun qahva kun davomida ajralish qiyin bo‘lgan ichimlikdir. Albatta, hamma narsaning me’yori bo‘lganidek, qahvani ham keragidan ortiq iste’mol qilishning salbiy jihatlari mavjud.

Ko‘p qahva ichayotganlikning aniq belgilari mavjud. Ular orasida ovqat hazm qilish muammolari, spirtli ichimliklarga qaramlik, yuqori qon bosimi, diareya, bosh og‘rig‘i kuzatiladi. Ular yurak urishi tezlashtirishi, ishtahaning kamayishi, uyqusizlikni keltirib chiqarishi va asab tizimining haddan tashqari zo‘riqishi, nafas olishni kuchaytirishi mumkin. Ammo yana bir qancha oqibatlar ham borki, ular haqida hamma ham bilmaydi.

Qahva sizning sherigingiz
Agar qahva kun davomida ish va hayot jarayonlarida ishtirok etsa, bu haqda jiddiy o‘ylashga arziydi. Agar to‘satdan u topilmay qolsa nima bo‘ladi? Inson nafaqat kofein ta’siriga, balki uni tayyorlash bilan bog‘liq kundalik ishlarga, do‘stlar bilan qahvaxonalarda bemalol ichishga ko‘nikadi. Xushbo‘y ichimlik biznesni kechiktirish yoki suhbatni yanada yoqimli qilish uchun bahonaga aylanadi.

Birdan qizarib ketish boshlanadi
Bir chashka qahva ichilgandan 15-25 daqiqa o‘tgach, havo isib, bo‘g‘ilayotgandek tuyilishi mumkin. Bu tasodif emas. Xushbo‘y ichimlik tarkibidagi moddalar, o‘rtacha iste’mol qilingandagina organizm uchun foydalidir. Ammo ularning ortiqcha bo‘lishi yuzning terisi va tananing yuqori yarmining kutilmagan qizarishi va qizib ketish hissiyotlarini keltirib chiqaradi. Qonning ivishi, bosh aylanishi paydo bo‘lishi mumkin. Bu belgilarni qahva bilan bog‘lash hech kimning xayoliga kelmaydi. Ammo noxush alomat paydo bo‘lsa, chashka sonini kamida yarmiga kamaytirishga harakat qiling.

Og‘iz va tilning qurishi va holsizlik
Bunday vaqtda inson uyqudan turganda ham kuchli charchoqni his qiladi. Vaqt o‘tishi bilan tez-tez va barqaror qahva ichish bilan organizm kofein ta’siriga chidamli bo‘lib qoladi va bu dozani oshirishga majbur qiladi. Agar kun davomida oddiy suv ichish odati bo‘lmasa, bu umumiy holatni yanada kuchaytiradi. Shunday qilib, qahva organizmni suvsizlantirishga olib kelishi mumkin. Ko‘zning shishasimon qismi 90 foiz suvdan iborat. Nazoratsiz qahva ichish ko‘rish qobiliyatining buzilishining sabablaridan biridir. Bundan tashqari, o‘ta charchash va uyquning sifati buziladi. Kuniga 2-3 chashka qahva zarar qilmaydi, lekin undan ko‘pi, suv yetishmasligi va muvozanatli ovqatlanish uchun zararli bo‘lishi mumkin.

Xotiraning susayishi
Albatta, xotira bilan bog‘liq muammolarni qahva bilan bog‘lashni hech kim istamaydi. Ammo stress davom etsa va tetiklantiruvchi ichimlik bilan mustahkamlansa, norepinefrinning ko‘pligi miyaga shafqatsiz zarar yetkazishi mumkin. Ustma-ust qahva ichish esa vaziyatni yanada kuchaytiradi. Xushbo‘y qahvaga bo‘lgan muhabbat ikki karra zarar. Ulardan biri giperaktivlik, ikkinchisi depressiya va xotira buzilishidir.

Sochlar va tirnoqlardagi salbiy o‘zgarishlar
Tirnoqlar mo‘rtlashyaptimi? Ertalab sochlar taralganda, taroq soch tolalariga to‘lib ketdimi? Buning sababi qahva iste’molining ko‘payishi va kalsiy miqdorining pastligi bo‘lishi mumkin.

Sog‘lom odamda bir chashka qahva faqat 2-3 mg mineralni yo‘qotadi. Ammo metabolizm bilan bog‘liq muammolar mavjud bo‘lsa va kuniga 6-9 chashka qahvani muntazam ravishda iste’mol qilish natijasida kalsiy yo‘qotilishiga olib kelishi mumkin.

Uning birinchi belgisi soch va tirnoqlar holatining yomonlashuvidir. Organizmning bu qismlari hayotiy ahamiyatga ega emas, shuning uchun ozuqa moddalari birinchi navbatda u yerdan yuviladi. Ammo bu favqulodda choralar ko‘rish zarurligini anglatuvchi birinchi alomatdir. Hech bo‘lmaganda, dastlab qahvani ovqat bilan ichmaslik va minerallarga boy ovqatlardan alohida iste’mol qilish tavsiya etiladi.

Bel va oyoqda og‘riq
Bel va oyoqdagi og‘riqlar tanadagi temir tanqisligi belgisi bo‘lishi mumkin. Qahva tarkibidagi taninlar mineralning so‘rilishiga salbiy ta’sir qiladi. Buning uchun tekshiruvdan o‘tish va organizmni temir tanqisligi aniqlash lozim. Kofening 80 foizini suv bilan almashtirib, ratsionga temirga boy mahsulotlar qo‘shish tavsiya etiladi.

Sababsiz stressga tushish
Odatiy ish, odatiy kino, do‘stlar bilan kechki an’anaviy suhbatlar va siz o‘zingizni yomon his qilasiz. Depressiya qahvaga qaramlikning belgisi bo‘lishi mumkin. Kofein organizmdagi D vitamini darajasiga ta’sir qiladi, bu esa lipidlar almashinuvida o‘zgarishlarga olib keladi. Yog‘larning so‘rilishini buzilishi yog‘da eriydigan vitaminlarga salbiy ta’sir qiladi.

Ulardan eng muhimi, kayfiyat ko‘p jihatdan bog‘liq bo‘lgan B vitaminlari. D vitaminining pasayishi asab tizimiga, gipofiz va gipotalamusning ishiga, gormonal tizimga va qalqonsimon bezga bevosita ta’sir qiladi.

Qahva1, Ko‘p isteʼmol qilish1, Ortiqcha ichish1, Xotira susayishi1, Qon bosimi1 “Zamin” yangiliklarini “Telegram”da kuzatib boring