Доллар сўмга нисбатан 10 ой ичидаги энг паст нуқтага тушди

Ўзбекистон валюта бозорида сўнгги кунларда сезиларли ўзгаришлар кузатилмоқда. Марказий банк томонидан 19 июн куни эълон қилинган расмий курсга кўра, АҚШ доллари қиймати кетма-кет учинчи савдо кунида пасайиб, 12 618,6 сўмга тенглашди. Бу кўрсаткич 2024 йил 7 августидан бери қайд этилган энг паст даража ҳисобланади.

Долларнинг сўмга нисбатан қадрсизланиши кунлик савдоларда ҳам акс этмоқда. Хусусан, 18 июн савдо натижалари бўйича доллар яна 49,5 сўмга арзонлашиб, олдинги курс – 12 760,2 сўмдан 12 618,6 сўмгача тушди. Умумий ҳисобда, охирги уч кун ичида доллар қиймати 141,6 сўмга (яъни 1,1 фоизга) камайди.

Бу кўрсаткич сўнгги 10 ой ичида илк бор доллар шу даражада арзонлашганини англатади. Аввалги энг паст кўрсаткич 2024-йил 7-августда қайд этилган бўлиб, у вақтда расмий курс 12 615,9 сўмни ташкил этганди.

Валюта бозоридаги бундай ўзгаришлар ортида бир нечта иқтисодий омиллар тургани таҳмин қилинмоқда. Экспертлар фикрига кўра, сўмнинг мустаҳкамланишига бир нечта ижобий иқтисодий тенденциялар сабаб бўлмоқда. Хусусан:

1. Хориждан пул ўтказмалари оқими ортмоқда;

2. Тўғридан-тўғри хорижий инвестициялар ҳажми ошмоқда;

3. Ўзбекистоннинг асосий савдо ҳамкорлари валуталарининг барқарорлашуви кузатилмоқда;

4. Жаҳон бозорида олтин нархининг кўтарилиши экспортга ижобий таъсир кўрсатмоқда;

Ушбу омиллар фонида сўм позициясининг мустаҳкамланиши табиий жараён сифатида кўрилмоқда. Бошқа томондан, бу ҳолат миллий иқтисодиётда макроиқтисодий барқарорлик кучаяётганидан далолат беради.

Сўмнинг бундай мустаҳкамланиши 2024-йил бошидан бери илк бор қайд этилмоқда. Статистик маълумотларга кўра, йил бошидан буён миллий валюта АҚШ долларига нисбатан 2,2 фоизга кучайган. Бу эса ўтган йилдаги мос даврда (2024-йилнинг шу пайтида сўм 2,2 фоизга қадрсизланганди) бутунлай тескари тенденцияни ифодалайди.

Банклараро савдо майдонларида ҳам долларнинг нисбий қадрсизланиши сезилмоқда. 18 июн ҳолатига кўра, айрим тижорат банкларида доллар 12 710 сўмдан, яна учта банкда эса 12 720 сўмдан сотиб олинмоқда. Бу амалий ҳолат аҳолининг доллар сотиб олиш ва сотишдаги фаоллигини ҳам ўзгартириши мумкин.

Валюта бозоридаги барқарорлик инвесторлар ва аҳолининг ишончини оширади. Сўмнинг мустаҳкам туриши импорт қийматининг пасайиши, инфляциянинг жиловланиши ҳамда товар ва хизматлар нархининг барқарорлашувига олиб келади. Бу эса ўз навбатида иқтисодий ўсиш суръатларига ижобий таъсир кўрсатади.

Шунингдек, мутахассислар келгуси кунларда долларнинг яна қандай ҳаракатланишини прогноз қилишда эҳтиёткорлик билан ёндашмоқда. Ташқи бозорлардаги вазият, Федерал захира тизими қарорлари, хомашё нархлари ва бошқа геоиқтисодий омиллар долларнинг Ўзбекистондаги қийматига бевосита таъсир кўрсатишда давом этади. «Замин»ни Telegram’да ўқинг!