Тошкент шаҳрида 6 октябр соат 10:00 ҳолатига ҳаводаги майда ПМ2,5 заррачалар концентрацияси 158 мкг/м³ ни ташкил этди — бу «зарарли» тоифага кирувчи кўрсаткич. IQAir маълумотига кўра, ПМ10 миқдори ҳам 269,7 мкг/м³ га чиқиб, ЖССТнинг кунлик меъёри (45 мкг/м³)дан қарийб олти баробар юқори даражани қайд этди. Бу ҳолат инсон саломатлиги учун хавфли ҳисобланади.
Шу соатларда ҳаво ифлосланиши бўйича жаҳон рейтингининг юқори поғоналарида Тошкент етакчилик қилар экан, 2-ўринда Бишкек (152 мкг/м³), 3-ўринда Киншаса (132 мкг/м³) турди. Ўнталикдан Калкутта, Манама, Доҳа, Жакарта, Аддис-Абеба, Деҳли ва Боғдод каби мегаполислар ҳам ўрин олди.
ПМ2,5 нима ва нега хавфли?
ПМ2,5 — диаметри 2,5 мкм дан кичик бўлган заррачалар бўлиб, ўпка тўқималарига чуқур кириб боради ва ҳатто қон айланишигача етиб бориши мумкин. ЖССТ таъкидлашига кўра, ҳаво ифлосланишида энг катта саломатлик хавфини айнан шу дисперс зарралар келтиради: нафас йўллари яллиғланиши, астма хуружлари, юрак-қан томир муаммолари хавфини оширади. Ёш болалар, кекса ёшдагилар, ҳомиладор аёллар ва нафас/юрак касалликлари бор фуқаролар айниқса эҳтиёткор бўлиши лозим.
Нима қилиш керак?
Сиртдаги фаолликни чекланг: айниқса спорт ва югуриш каби интенсив машғулотларни кейинга қолдиринг.
Респиратор тақинг: ташқи ишлар зарур бўлса, ПМ2,5 ни тўсувчи N95/FFP2 синфидаги ниқобдан фойдаланинг.
Ойна-эшикларни ёпиқ тутинг: уйда ҳаво тозалагич (фильтр) бўлса, ишга туширинг.
Автомобил юришини қисқартиринг: ёнғин, қурилиш, қаттиқ тирбандлик минтақаларидан ўзингизни чекланг.
Кўп суюқлик истеъмол қилинг: организмни қўллаб-қувватлашга ёрдам беради.
Кўрсаткичларни кузатиб боринг: ҳаво сифатини онлайн мониторинг орқали текшириб, кун тартибини шу асосда режалаштиринг.
Ифлосланишнинг кучайиши кўпинча фасл алмашинувидаги инверсия, тирбандлик, қурилиш ва саноат чиқиндилари, шунингдек, қуруқ ҳавода кўтарилувчи чанг омилларининг уйғун таъсири билан боғлиқ бўлади. Мутахассислар аҳолидан вақтинча эҳтиёткорлик чораларига риоя қилишни, масъул идоралардан эса манбаларни камайтириш ҳамда ҳаво тозалигига доир тезкор чора-тадбирларни кучайтиришни сўрамоқда.
“Zamin”ни Telegram'да ўқинг!
