Ўзбекистонда яроқлилик муддати ўтган маҳсулотларнинг савдоси 2026 йил 1 мартдан бошлаб техник жиҳатдан мумкин бўлмайди. Бу — мамлакатда истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш соҳасида янги босқични бошлайдиган муҳим ислоҳот ҳисобланади.
Президент Шавкат Мирзиёев 6 октябрь куни имзолаган “Истеъмолчилар ҳуқуқларини самарали ҳимоя қилиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарорга кўра, энди бозор ва дўконларда муддати ўтган товарларнинг сотилиши автоматик равишда тўхтайди.
QR тизими орқали назорат: тўлов амалга ошмайди
Қарорга мувофиқ, 2026 йилдан бошлаб рақамли ёрлиққа эга ҳар бир маҳсулотнинг яроқлилик муддати QR-код тизими орқали назорат қилинади. Агар товарнинг муҳлати ўтган бўлса, харид вақтида QR кодни сканерлаш орқали тўлов амалга оширилмайди — тизим бундай операцияни автоматик равишда блоклайди.
Бу дегани, муддати ўтган маҳсулотни сотиш ёки харид қилиш имкони техник жиҳатдан йўқ бўлади. Ҳатто сотувчи ёки кассир бундай товарни қасддан ўтказмоқчи бўлса ҳам, электрон терминал квитанцияни беришга рухсат бермайди.
115 мингдан ортиқ маҳсулот рақамли назоратда
Ҳозирда Ўзбекистонда рақамли маркалаш тизими тамаки маҳсулотлари, алкоголли ичимликлар, пиво, маиший техника, дори воситалари, тиббиёт буюмлари, сув ва алкоголсиз ичимликларни қамраб олган. Миллий каталогда 115 мингдан ортиқ маҳсулот рўйхатдан ўтган.
Бу тизим нафақат истеъмолчи хавфсизлигини таъминлайди, балки қалбаки ва ноқонуний товар айланмасининг олдини олади. Экспертлар таъкидлашича, рақамли назорат бозорда шаффофликни таъминлаш, ишончни ошириш ва соғлом рақобат муҳитини яратишга хизмат қилади.
Истеъмолчилар ҳуқуқини ҳимоя қилиш — янги босқичда
Қарор доирасида 2025 йил 15 октябрдан 2027 йил 1 январгача нодавлат нотижорат ташкилотлари иштирокида махсус тажриба лойиҳаси амалга оширилади. Бу лойиҳа “сирли харидорлар” орқали бозордаги ҳолатни синаб кўришни кўзда тутади.
Шу билан бирга, жорий йилнинг 1 декабридан бошлаб истеъмолчилар мурожаатларини онлайн тарзда қабул қилувчи янги электрон платформа ишга туширилади. Унинг ёрдамида фуқаролар шикоят ва таклифларини тезкор, шаффоф ва расмий тарзда етказа олади.
Янги тизим давлат идоралари, тадбиркорлар ва жамоатчилик ўртасидаги ҳамкорликни кучайтиради. Бу орқали истеъмолчи нафақат “товар сотиб олувчи”, балки бозордаги назоратнинг фаол иштирокчисига айланади.
“Zamin”ни Telegram'да ўқинг!
