22 йиллик ҳукм: Собиқ президентга қўйилган айблар ва сиёсий сўнгги синов

Тунисда сиёсий саҳна яна бир шов-шувли воқеага гувоҳ бўлди. Мамлакат суди Тунис Республикасининг собиқ президенти — Мансeф Марзукийни ғойибона равишда 22 йил муддатга озодликдан маҳрум этиш тўғрисида ҳукм чиқарди. Франция пойтахти Парижда сиёсий муҳожирликда яшаётган 79 ёшли сиёсатчи айни пайтда ҳукмни «асоссиз ва сиёсий таъқиб» деб баҳоламоқда.

Қатъий танқидчи, муҳожирликдаги сиёсатчи
Мансeф Марзукий нафақат собиқ давлат раҳбари, балки амалдаги президент Қайс Саиднинг энг кескин танқидчиларидан бири сифатида танилган. У 2011–2014 йиллар оралиғида Тунисни бошқарган ва сиёсий фаолияти давомида демократик ислоҳотлар тарафдори сифатида намоён бўлган. Ҳозирда у давлат хавфсизлигига таҳдид солишда, тўлқинланиш чиқаришда ва халқ орасида нотинчлик уруғини сочишда айбланмоқда.

Ушбу ҳукм Марзукийга нисбатан чиқарилган учинчи суд қароридир. Илгари ҳам у турли айбловлар билан судга жалб этилган ва сиёсий мотивлар ортида таъқиб қилинаётганини бир неча бор таъкидлаган.

Судга қарши жавоб: «Ҳакамларингиз ҳам жавоб беради»
Париждан туриб берган баёнотида Марзукий ҳукмни тинглаб шундай деди:
«Мен бу судьяларга айтаман: ҳукмларингиз ҳақиқий эмас... Яқин орада ўзингиз суд қилиниб, жавоб бермоқчи бўласиз. Демократия Тунисга албатта қайтади», дея жавоб берди у.

Марзукийнинг сўзларига кўра, бу суд жараёнлари Тунисдаги ҳозирги сиёсий режимнинг авторитар йўлдан кетганини яна бир бор тасдиқлайди. У Қайс Саидни 2021 йилда парламент фаолиятини музлатиб, ҳукуматни тарқатгани учун қонун устуворлигини поймол қилганликда айблаб келади. Саид эса, аксинча, ўз ҳаракатларини мамлакат барқарорлиги учун зарур чоралар сифатида асослашга ҳаракат қилмоқда.

Иқтисодий инқироз ва ички беқарорлик фонида
Тунис ҳозирги кунда чуқур иқтисодий инқироз ичида қолмоқда. Мамлакатда қаҳва, сут, шакар каби кундалик истеъмол маҳсулотлари дефицити кузатилаётган бир пайтда, сиёсий тартибсизлик ва халқ орасидаги норозилик ҳам ошиб бормоқда. Президент Саид ҳокимият тепасига келганидан сўнг янги конституция қабул қилиб, ўз ваколатларини янада кенгайтирди. Бу эса кўплаб сиёсий кучлар ва инсон ҳуқуқлари ташкилотлари томонидан танқид қилинмоқда.

Мутахассислар нима дейди?
Халқаро кузатувчилар фикрича, Марзукийга нисбатан чиқарилган ҳукм Тунис сиёсий муҳитида эркин сўз ва мухолифатга нисбатан тобора кескинлашиб бораётган муносабатни кўрсатади. Франциядаги инсон ҳуқуқлари фаоллари бу ҳолатни халқаро ташкилотлар диққатига ҳавола қилмоқда.

Хулоса: Ҳукм – сиёсий рақибни оғдириш воситасими?
Марзукийга берилган 22 йиллик ҳукм Тунис сиёсий ҳаётида янги босқични бошлаб бериши мумкин. Бир томонда уни давлат хавфсизлигига таҳдид сифатида кўраётган ҳукумат, иккинчи томонда эса уни демократия учун курашчи деб баҳолаб, ҳимоя қилаётган халқ орасидаги муросасизлик мамлакат келажаги учун хавотирли сигналдир. Бир нарса аниқ: Тунис сиёсий саҳнасида кураш эндигина қизимоқда. «Замин»ни Telegram’да ўқинг!