АҚШ Молия вазирлигининг Хорижий активларни назорат қилиш бошқармаси (OFAC) АҚШ ва Россия президентлари Доналд Трамп ҳамда Владимир Путиннинг Аляскадаги саммитини амалга оширишни таъминлаш мақсадида Россияга қарши айрим чекловларни вақтинча юмшатди. Идора бу борада 125-сонли бош лицензияни эълон қилди; ҳужжат 20 августгача амал қилади ва логистика, ташкилий ҳамда дипломатик таъминловга дахлдор операцияларга доир танловчан рухсатларни ўз ичига олади.
OFAC баёнотида қуйидаги меъёр аниқ белгилаб қўйилган: «Санкциялар билан тақиқланган барча операцияларга Аляска штатида АҚШ ҳукумати ва Россия ҳукумати ўртасидаги учрашувларда иштирок этиш ёки уни қўллаб-қувватлаш учун 2025 йил 20 август куни шарқий соат 00.01 гача рухсат берилади». Яъни, саммитга боғлиқ хизматлар — ташув, яшаш жойи, хавфсизлик, алоқа-инфратузилма, техник таъминот, божхона-логистика ва шу каби йўналишларда зарур тўловлар/операциялар учун чекланган муддатда «яшил коридор» тақдим этилади.
Муҳими, бу — умумий санкцияларни бекор қилиш эмас. Вақтинча енгиллик фақат Аляскадаги учрашувни ташкил этиш ва қўллаб-қувватлашга дахлдор транзакцияларга тааллуқли. Сиёсий ёки коммерциявий бошқа битимлар, рўйхатдаги шахс/ташкилотлар билан кенг қамровли ҳамкорлик каби операциялар лицензия доирасидан ташқари бўлиб қолаверади. Қоидаларга кўра, бенефициарлар ва хизмат кўрсатувчилар шартнома/тўловларни тўлиқ ҳужжатлаштириши, муддат тугагандан сўнг ҳар қандай операцияни тўхтатиши шарт.
Саммит 15 август куни ўтказилади. CNN маълумот беришича, учрашув маскани сифатида Элмендорф—Ричардсон бирлашган ҳарбий базаси танланган. Россия президенти ёрдамчиси Юрий Ушаков таъкидлашича, музокараларнинг бош мавзуси Украинадаги можарони узоқ муддатли ҳал этиш йўлларини қидириш бўлади. Кутилиши мумкин бўлган муҳокамалар геосиёсий хавфсизлик архитектураси, эскалация хавфлари, гуманитар масалалар ва иқтисодий-санкциявий механизмларга таянади.
Кузатувчилар таъкидлашича, OFACнинг шунга ўхшаш «бош лицензия»лари ва протокол логистикасини таъминлаш учун дунё дипломатик амалиётида одатий восита ҳисобланади: саммит меҳмонларини қабул қилиш, парвоз/ёқилғи, меҳмонхона, майдон ижараси, алоқа-ҳимоя хизматлари каби «техник» операциялар бир зумда санкция тўсиқларига дуч келмаслиги учун вақтинча ҳуқуқий асос яратилади. Шу билан бирга, иштирокчи томонлар лицензия доирасидан чиқмаслик, белгиланган муддат ва мақсаддан четлашмаслик каби талабларга қатъий риоя этиши зарур.
Хулоса қилиб, 125-сонли бош лицензия саммитгача ва ундан сўнг қисқа фурсатда амал қилади; 20 августга қадар ташкилотчи ва ижрочиларга чекланган миқёсдаги операцияларга рухсат беради. Қолган барча санкция тартиб-қоидалари ўз кучида қолади. Эътибор марказида эса битта савол: Аляскадаги мулоқот қандай амалий натижалар ва сиёсий сигналлар билан якунланади?
«Замин»ни Telegram’да ўқинг!
