2022 йилда Россия билан кенг кўламли уруш бошланганидан бери Украина аҳолиси катта зарба олди. 2024 йилнинг ўрталаригача Киев назоратидаги ҳудудларда аҳоли 40 миллиондан 31,1 миллионга тушди. Яъни, фақат 2,5 йил ичида мамлакат аҳолиси 10 миллион кишига камайди. Бу кўрсаткичлар Украина мустақиллигини эълон қилган 1990 йиллардан бери аҳоли ўсиши орқали 50 миллиондан ошганини эслатади.
Журналистлар таъкидлашича, аҳоли сонининг камайишига асосий сабаб уруш туфайли украиналикларнинг оммавий хорижга чиқиши бўлган. Ҳозирда 5 миллиондан ортиқ фуқаролар мамлакатдан кетган ва асосан Европа давлатларида — Польша, Германия, Чехия, Италия ва Испанияда истиқомат қилишмоқда.
Ҳар йили уруш давомида кўп сонли муҳожирлар ватанга қайтиш истагида бўлишса ҳам, айниқса чақирув ёшидаги эркаклар сони кескин камайиб бормоқда. Расмийлар аҳолини иш ва уй-жой билан таъминлаш, сафарбарлик ва имтиёзли дастурлар орқали қайтишга рағбатлантиришга ҳаракат қилаётган бўлса-да, миллионлаб украиналиклар бошқа мамлакатларда янги ҳаёт қуришда давом этмоқда.
Фронтга яқин ҳудудларда аҳоли йўқолиши энг кўп кузатилмоқда. Донецк, Луганск, Херсон, Запорожье ва Харьков вилоятлари аҳолининг катта қисмини йўқотди. Жанг чизиғи яқинидаги шаҳар ва қишлоқларда асосан кекса ёшдагилар қолмоқда.
Бундан ташқари, уруш, доимий стресс ва заифлашган тиббий хизматлар туфайли ўлим кўпайган. 2023 йилда 495 мингга яқин ўлим қайд этилди, бу урушдан олдинги кўрсаткичлардан учдан бир баравар кўп ва туғилиш даражасидан деярли уч баравар юқори.
Шу йилда давлат тарихида энг кам бола туғилди — 180 минг. Мамлакатда аҳоли қариши ҳам сезиларли бўлиб, 18 ёшгача бўлган болалар улуши 15 фоизни, 60 ва ундан катта ёшдагилар эса 27 фоизни ташкил қилмоқда.
2024 йилда ҳукумат 2040 йилгача демографик ривожланиш стратегиясини ва 2024-2027 йилларга мўлжалланган режани тасдиқлади. Аммо журналистлар қайд этганидек, туғилганлик учун тўловлар инфляция туфайли тез қадрсизланмоқда ва инфратузилма лойиҳалари секин амалга оширилмоқда.
Маълумотларга кўра, агар ҳозирги тенденциялар давом этса, 2041 йилга келиб Украина аҳолиси яна 10 миллионга камайиши, яъни 29 миллион кишига тушиши мумкин. Ўсиш фақат уруш тугагач, муҳожирлар ватанга қайтса, туғилиш кўпайса ва мамлакатда муносиб яшаш шароитлари яратилса таъминланиши мумкин.
