Буюк Британиянинг Уайт ороли ҳудудида оламшумул кашфиёт амалга оширилди. Олинган топилма орқасида елканга ўхшаш органи мавжуд бўлган янги турдаги динозаврга тегишли экани маълум қилинди. Бу ҳақда CNN нашри ёзди.
Лондон табиий тарих музейи 22 август куни ушбу янгиликни расман эълон қилди. Истиорачис маcартҳурае номи билан юритилаётган динозавр тахминан 120 миллион йил аввал, илк крит даврида яшаган. У шу даврда яшаган машҳур игуанодон турлари билан бирга ер юзини бўлиб турган. Маълумки, игуанодонлар асосан ўтхўр ҳайвонлар бўлиб, сўнгги юра давридан крит даврининг дастлабки босқичларигача мавжуд бўлган.
Олимларнинг айтишича, бу динозаврнинг орқасидаги ғалати органнинг вазифаси ҳали тўлиқ аниқ эмас. Бир неча гипотезаларга кўра, у жинсий танловда ва жуфт топишда муҳим аҳамият касб этган. Яъни, худди товуснинг қаноти каби, қарама-қарши жинс вакилларини ўзига жалб қилиш учун хизмат қилган бўлиши мумкин.
Қизиғи шундаки, бу суяк қолдиқлари илк маротаба 40 йил олдинёқ топилган. Ўша вақтда улар Уайт оролида яшаган икки машҳур игуанодонтия туридан бирига тегишли, деб тахмин қилинган эди. Бироқ олим Жеремй Локвуд ўз докторлик ишлари жараёнида суякларни қайта таҳлил қилар экан, уларнинг умуртқалари одатдагидан анча узун ва ғайриоддий шаклга эга эканини аниқлади.
Локвуднинг таъкидлашича, айнан шу ноодатий умуртқа тузилиши ва елканга ўхшаш орган ушбу динозаврни алоҳида тур сифатида ажратишга имкон берган. Унинг хулосалари Papers in Palaeontology журналида чоп этилди. Олимнинг сўзларига кўра, динозаврнинг баландлиги тахминан 2 метр, оғирлиги эса 1 тонна атрофида бўлган.
Илмий таҳлилларга кўра, истиорачис маcартҳурае умуртқаси тобора узунлашиб бораётган даврда яшаган. Бу эса ҳайвоннинг ҳаракатланиши ва оғир тана массасини қўллаб-қувватлаш учун кучли мушакларга эҳтиёж туғдирган. Локвуд бундай орган тананинг ҳарорат балансини сақлаш учун хизмат қилган, деган назарияни рад этади. Унга кўра, қон томирлари тўқималарда жуда кўп бўлгани боис, бундай “қанот” жароҳат олганида катта қон йўқотиши мумкин эди.
“Менимча, бу орган кўпроқ жуфт топиш ва жинсни фарқлашда хизмат қилган. Қарама-қарши жинсни ўзига жалб қилиш учун яратилган, деб ўйлайман”, – дея изоҳ берди олим.
Шубҳасиз, Уайт оролида яна бир игуанодонтия турининг кашф этилиши, бу ҳудуд илк крит даврида жуда бой ва хилма-хил фаунага эга бўлганидан далолат беради. Локвуд келгусида яна кўплаб қимматли топилмалар кашф этилишига ишонаётганини ҳам қўшимча қилди.
«Замин»ни Telegram’да ўқинг!
