Хитойлик олимлар дунёда илк бор клиник ўлим ҳолатидаги беморга генетик модификацияланган чўчқа ўпкасини кўчириб ўтказишга муваффақ бўлишди. Бу тадқиқотнинг муҳимлиги шундаки, у ҳайвон аъзоларини ксенотрансплантация қилишда янги имкониятларнинг эшигини очиши мумкин. Маълумотларга кўра, бемор 39 ёшли эркак бўлиб, у инсулт сабабли клиник ўлим ҳолатига тушган. Аммо, тадқиқотда иштирок этган олимлар тўплаган маълумотларга кўра, кўчириб ўтказилган ўпка инсоннинг иммун тизими томонидан дарҳол рад этилмаган.
Янги технологиянинг аҳамияти ва самараси
Бунинг натижасида, чўчқа ўпкасининг инсон танасига муваффақиятли ўтказилишининг кўрсаткичи бўлди, бу эса келгусида ксенотрансплантациядаги энг катта муаммолардан бири бўлган рад этилиш муаммосини ҳал қилишда муҳим қадам бўлиши мумкин. Олимлар бу тизимни тажриба сифатида ишлатишган, аммо уларнинг орасида бу жараёнга иммун тизимининг реакциясини кузатиш муҳим аҳамиятга эга. Упка трансплантациясининг мураккаблиги, органнинг доимий равишда ҳаво ва микроблар билан алоқада бўлиши, унинг иммун тизимини фаоллаштиришини ва рад этилишига олиб келиши мумкинлигини кўрсатади.
Генетик ўзгаришлар ва уларнинг аҳамияти
Шунингдек, генетик ўзгаришлар орқали рад этилишнинг олди олингани ва ушбу операциянинг янада самарали бўлиши учун CРИСПР/Cас9 технологиясидан фойдаланилгани таъкидланди. Бу технология одам танаси учун бегона тўқималарни таниб, уларга қарши иммун жавоб беришини тўсиш учун муҳимдир. Бунинг натижасида, чўчқа тўқималарига қарши антитаналар, яллиғланиш белгиларининг камайиши ва иммун тизими билан боғлиқ зарарларнинг олди олингани кузатилди.
Ксенотрансплантациянинг келажаги ва янги усуллар
Ксенотрансплантация (ҳайвон аъзосини одамга кўчириш) узоқ вақт давомида имконсиз ҳисобланиб келган, чунки инсон иммун тизими бегона аъзоларни рад қилган. Аммо, CРИСПР/Cас9 технологиясининг пайдо бўлиши бу ҳолатни ўзгартирди. 2022-йилда, АҚШдаги шифокорлар оғир хаста беморга чўчқа юрагини кўчириб ўтказган эди, аммо икки ойдан сўнг бемор қайтиб келмаган вафот этган. Бу воқеа олимларни янги усуллар ўрганишга ва ксенотрансплантациянинг янги босқичларига ўтишга ундади.
Бу янги тадқиқотлар, албатта, тиббиёт соҳасида катта ўзгаришларнинг бошланиши бўлиши мумкин, чунки улар кўплаб ўлим ҳолатларини даволаш ва одамларга янги умидлар яратиш имконини беради. Айнан бу каби усуллар келгусида тиббий технологияларнинг ривожланишига ҳамда инсон ҳаётини узайтиришга ёрдам бериши керак.
«Замин»ни Telegram’да ўқинг!
