Италияда диний кийимлар масаласи яна қизғин муҳокама марказида. Премьер-министр Жоржия Мелони бошчилигидаги “Италия биродарлари” (Fratelli d’Italia, FDI) партияси парламентга жамоат жойларида бурқа, ниқоб ва паранжини кийишни тақиқловчи янги қонун лойиҳасини тақдим этди. Бу ҳақда партиянинг расмий сайтида маълум қилинди.
Қонун ташаббуси нафақат диний кийимларга нисбатан чекловни, балки мамлакатдаги масжидларни молиялаштириш манбаларини очиқ ва шаффоф назорат остига олишни ҳам кўзда тутади. Бу ташаббус Италияда диний озчиликлар ҳуқуқи ва миллий хавфсизлик масаласи атрофидаги баҳсларни яна авж олдирди.
Қонун лойиҳаси нимани ўз ичига олади?
FDI партияси депутатлари парламентнинг қуйи палатаси — Депутатлар палатасига “Камситишга қарши” деб номланган ҳужжатни киритган. Унда бурқа, ниқоб ва паранжини давлат муассасалари, таълим муассасалари ва бошқа жамоат жойларида тақиқлаш таклиф қилинган. Шу билан бирга, масжидлар фаолиятида молиявий шаффофлик талаблари жорий этилади, диний ташкилотлар хориждан хайрия ёки сармоя қабул қилса, бу очиқ ҳисобот орқали амалга оширилиши шарт бўлади.
Қонун лойиҳасида “мажбурий никоҳ” жинояти учун жавобгарликни кучайтириш ҳам назарда тутилган. Яъни ота-она ёки яқин қариндошлар томонидан қизларни мажбурлаб турмушга бериш ҳолатлари оғир жиноят сифатида баҳоланиб, жазо миқдори оширилади.
Тақиқни бузганлар жаримага тортилади
Ҳужжатга кўра, жамоат жойларида паранжи ёки бурқа кийган шахсларга 300 евро дан 3000 евро гача жарима солиниши мумкин. Бу чоранинг мақсади, расмийларга кўра, “жамоат хавфсизлигини таъминлаш ва италиялик аёлларнинг эркинлигини муҳофаза қилиш”дир.
Жорий йил бошида Мелони коалициясидаги бошқа ўнг партия — “Лига” ҳам шунга ўхшаш қонун лойиҳасини парламентга тақдим этган эди. Бироқ у фақат юзни тўсувчи кийимларга оид бўлиб, FDI таклифига нисбатан анча тор доирадаги чекловларни қамраб олган.
Ҳозирда “Лига” лойиҳаси парламент қўмитасида кўриб чиқилмоқда. Мутахассислар тахмин қилишича, икки ташаббус келгусида бирлаштирилиши мумкин. Ҳозирча муҳокама санаси аниқ эмас, аммо парламентдаги ўнг қанот кучлар устунлиги туфайли қонун қабул қилиниши эҳтимоли жуда юқори баҳоланмоқда.
Мутахассислар нима дейди?
Сиёсатчилар ва ҳуқуқшунослар бу ташаббусни турлича баҳоламоқда. Айримлар буни “миллий хавфсизликни мустаҳкамлаш чораси” деб қўллаб-қувватлаётган бўлса, бошқалар “диний озчиликларнинг шахсий эркинлигини чеклаш” деб баҳоламоқда.
Европа ҳуқуқ ташкилотлари Италия ҳукуматини диний эркинлик ва инсон ҳуқуқларини кафолатлашга чақирган. Бироқ Мелони ҳукумати ўз позициясида қатъий — уларнинг фикрича, “ҳар бир инсон эркинлиги хавфсизлик чегараларидан чиқмаслиги керак”.
“Zamin”ни Telegram'да ўқинг!
