Дунё рақамли келажакка шиддат билан қадам қўймоқда ва мегаполислар бугуннинг ўзидаёқ энг қулай, технологик ва экологик тоза бўлиш учун курашмоқда. Жаҳон интеллектуал мулк ташкилоти томонидан эълон қилинган 2025 йилги Глобал инновациялар индексига кўра, технологияларни тренд учун эмас, балки ўз аҳолисининг ҳаёт сифати учун жорий этаётган шаҳарлар етакчи ўринни эгаллади.
Рўйхатда биринчи бўлиб Цюрих бўлди. Шаҳар бир неча йиллардан буён рақамли платформалар тирбандлик, энергия ва чиқиндиларни бошқаришга ёрдам берадиган Smart City Zurich стратегиясини ишлаб чиқмоқда. Open Zurich лойиҳаси туфайли ҳокимият ва startup'лар бир экотизимда ишлайди, транспорт эса ягона иловага бирлаштирилган. Бу ерда ҳатто саноат иншоотларидан чиқаётган иссиқлик ҳам қайта ишлатилади - биноларни иситиш ва совутиш учун.
Осло шаҳари экологик тозаликка алоҳида эътибор қаратган ҳолда дунёда иккинчи ўринни эгаллаб турибди. Ҳозирда электромобиллар шахсий транспортнинг деярли ярмини ташкил этади, шу билан бирга Oslo Toll Ring тизими ноль эмиссияли ҳаракатни рағбатлантиришга хизмат қилади. Шаҳар энергиянинг катта қисмини сув манбаларидан олади ва FutureBuilt дастури минимал углерод изи бўлган замонавий биноларни яратади.
Женева Швейсариянинг инновацион марказ сифатидаги ролини кучайтирмоқда. Шаҳарда Geneva Lac Nations каби экологик муҳандислик тармоқлари жорий этилмоқда ва ҳаво, сув ва энергия истеъмолини кузатиш учун LoRaWAN тизими ишлаб чиқилмоқда. TetraEner ва Smart Canton лойиҳалари барқарор ривожланиш ва рақамлаштириш йўналишини устувор қилиб қўйди.
Тўртинчи ўринни Дубай эгаллади, у рейтингда ажойиб сакрашни амалга оширди. Шаҳар минглаб сенсорларни жорий этмоқда, ақлли транспорт тизимлари билан тирбандликларни камайтирмоқда ва 2050 йилга келиб тоза энергия манбаларининг 75 фоизини таъминлаш учун кенг кўламли энергетика лойиҳаларини ишлаб чиқмоқда. Маҳаллий ҳокимият Дубайни "Ер юзидаги энг бахтли ва ақлли шаҳар"га айлантирмоқчи эканини ва ҳозирча бунга эришаётганини айтмоқда.
Абу Даби Zayed Smart City лойиҳасини ривожлантириш ва давлат хизматларининг аксариятини ТАММ иловасига ўтказиш орқали бешинчи ўринни эгаллади. Шаҳарда ақлли автотураргоҳлар ва ёритиш мосламалари синовдан ўтказилмоқда, электромобиллар жорий этилиб, қувватлаш станциялари тармоғи кенгайтирилмоқда. Минтақанинг мақсади 2050 йилгача углерод нейтраллигидир.
Лондон барқарорлик ва рақамли инфратузилмага катта эътибор қаратди. 2026 йилга келиб метро тўлиқ 4G ва 4G тармоғига эга бўлади ва очиқ шаҳар маълумотлари аллақачон янги хизматларни яратиш ва транспортни яхшилашга ёрдам бермоқда. Лондон метрода ультра паст эмиссия зоналари ва контактсиз тўловларни жорий этган биринчи шаҳарлардан бири бўлди.
Юқори еттиликни Копенгаген якунлайди, у 2009 йилдан бери углерод изи нолга тенг бўлган биринчи шаҳарга айланиш мақсадига интилиб келмоқда. Бу ерда аҳолининг 62 фоизи велосипедда қатнайди ва Copenhagen Connecting дастури шаҳарсозликка юз миллионлаб евро фойда келтиради. Экология ва технологияларга инвестициялар Дания пойтахтини келажакдаги барқарор метропол учун намунага айлантиради.
“Zamin”ни Telegram'да ўқинг!
Меҳмон гуруҳидаги фойдаланувчилар ушбу мақолага изоҳ қолдира олмайди.
