Ҳаётда ҳар бир муносабат синов ва сирларга тўла. Айниқса, эр ва хотиннинг қалбларида чуқур ётган, бир-бирини боғлаб турадиган сир нимада — муҳаббатдами ё масъулиятдами? Қандай қилиб иккисини бир вақтнинг ўзида сақлаб қолиш мумкин? Келинг, шу саволлар атрофида бироз мулоҳаза қиламиз.
Муҳаббат нафақат қўлда шамоллаб турган ҳиссиёт, балки муносабатлар пойдевори бўлиши мумкин. Таълимга кўра, муҳаббат оила ҳаётида қувонч ва саломатлик манбаи бўлиб хизмат қилади; у икки шерикнинг ҳаётини бойитади, бир-бирига қувонч ва хавфсизлик туйғусини тақдим этади. Мутахассислар муҳаббат жисмоний ва руҳий соғликка ижобий таъсир кўрсатиши, иммун тизимини мустаҳкамлашга кўмак берадиган дофамин ва кортизол гормонлари ишлаб чиқарилишини рағбатлантиришини ҳам таъкидлайдилар. Ҳақиқатан ҳам, муҳаббат инсонлар ўртасидаги алоқа ва мақсадлар умумийлигини кучайтиради, ҳар икки кишига ҳимоя ва далда ҳиссини бағишлайди.
Бироқ муҳаббат ўз-ўзидан оилавий ҳаётни мустаҳкам қилмайди. Унинг ёнида масъулият ҳам бор. Психологлар фикрича, масъулият муносабатлар сифатини шакллантиради: бу эса инсоннинг ўз ҳаракатлари учун жавобгарликни ўз зиммасига олиши, ўзаро мажбуриятларни бажариши ва жуфтликнинг фаровонлигига фаол ҳисса қўшиши демакдир. Масъулият ишонч, яқинлик ва соғлом муносабатга асос беради: жуфтлар бир-бирига ишониши, эмпатия кўрсатиши ва ўзаро ёрдам бериши керак. Бундан ташқари, масъулиятли шериклар очиқ мулоқотга эътибор қаратиб, эҳтиёж ва интилишларни аниқ ифода қила оладилар, бу эса тушунмовчиликларни камайтиради ва муаммоларни ҳал қилишни енгиллаштиради.
Айни пайтда муҳаббат ва масъулият ўртасидаги боғлиқликни инкор этиш мумкин эмас. Католик илоҳиётчиси Кароль Войтила қуйидагича ёзган: «Шахсий коммуникация учун калит ўзаро ўзини бағишлаш ва бу билан бирга бири-бири учун масъулият ҳиссидир». Унинг таъкидича, ҳақиқий муҳаббат даражаси ҳис-туйғулар кучига эмас, балки киши ўз жуфтини қанчалик масъулият билан қўллаб-қувватлашга тайёрлигини кўрсатади. Шундай қилиб, ҳақиқий муҳаббат мана шу масъулият туйғуси билан ўлчанади; жуфтлар бир-бирига нафақат қайноқ туйғулар, балки амалий қўллаб-қувватлаш ва ҳимояни ҳам тақдим этишлари керак.
Аммо «ҳақиқий сир» бунда иккаласининг мувозанатини топишдир. Муҳаббатсиз масъулият вақт ўтиши билан фақат юкдек пайдо бўлиши мумкин; муҳаббатсиз масъулият меҳнатдан бошқа нарса эмас. Айни пайтда, масъулиятсиз муҳаббат ёғар ёмғирга ўхшайди — илк эҳтирослар сўнгач, жуфтлар ўзини беқарор ва ёлғиз ҳис қилишлари мумкин. Шунинг учун жуфтлар бир-бирига эмпатия ва турли вазиятларда ҳамжиҳатлик кўрсатишлари, бўлган муаммоларни очиқ муҳокама қилишлари ва бир-бирига ғамхўрлик қилишда масъулиятларни тенг тақсимлашлари зарур. Жуфтлар биргаликда уй ишлари, молиявий мажбуриятлар ва эмоционал меҳнатни туҳфа қиладиган ҳамкорлар сифатида ҳаракат қилишни ўргансалар, муносабатлари барқарор ва қониқарли бўлади.
Шу ўринда янги авлод – Z авлоди муносабатларга қандай ёндашмоқда? Улар ҳолатларга реал қараб, ҳис-туйғуларни ҳеч қандай ортиқча безатишларсиз, тўғридан‑тўғри ифода этади. Масъулиятни фақат молиявий ёки маиший вазифалар билан эмас, балки руҳий ва эмоционал қўллаб-қувватлаш, ўзаро ҳурмат ва шахсий ўсиш йўлларини қўллаб-қувватлаш билан боғлашади. Уларнинг фикрича, муносабатлар замонавий дунёда иккита проектор — муҳаббат ва масъулият — оғирлигида суянади. Агар сиз ва жуфтингиз бир-бирингизнинг орзу ва мақсадларингизни қўллаб-қувватласангиз, ҳар қандай синовдан бирга ўтиб кетишингиз мумкин.
Шундай қилиб, «Эр ва хотин ўртасидаги энг катта сир нима?» деган саволга жавоб аниқ: бу муҳаббат билан масъулиятнинг мувозанатида. Муҳаббат икки қалбни бирлаштиради, масъулият эса ўша бирликни сақлаб, унинг рукнларини мустаҳкамлайди. Улар бир-бирига боғлиқ икки қанотга ўхшайди; бирининг йўқлигида парвоз қилиш қийин. Шунинг учун, агар сиз идеал жуфтлик барпо қилмоқчи бўлсангиз, ҳис-туйғуларингизни эркин ифода этиш билан бирга, бир-бирингизнинг эҳтиёж ва мажбуриятларингизга ҳурмат ва масъулият билан ёндошинг. Бу сирни тушунган ҳар қандай жуфтлик, ҳатто энг оғир кунларда ҳам ҳақиқий бахтни топиши мумкин.
«Замин»ни Telegram’да ўқинг!
