Инсон тафаккури сирли ва чексиз. Бугунга қадар фақат фантастик асарлардагина учраб келган ғоя — инсон фикрларини ўқиш имкони — энди реал тадқиқотларда синаб кўрилмоқда. Стэнфорд университети олимлари илк бор инсоннинг ички нутқини, яъни у овоз чиқармай ўзига қаратган фикрларини, махсус технология ёрдамида декодлашга муваффақ бўлди. Бу ҳақда Cell журналида чоп этилган мақолада маълум қилинди.
Тадқиқотда мия-компьютер интерфейси асосида ишлайдиган янги усул қўлланилди. У нейрон фаоллик сигналларини таҳлил қилиб, уларни матн кўринишига айлантира олади. Таъкидланишича, бу тизим 74 фоиз аниқлик билан инсон нияти ва ички нутқини очиб беришга қодир.
Экспериментда оғир фалаж ҳолатидаги тўрт нафар бемор иштирок этди. Уларга нутқ фаолиятини бошқарувчи мия қисмига микроэлектродли имплантлар ўрнатилди. Натижада, қурилма беморларнинг айтмоқчи бўлган сўзларини ёки ҳатто фақат ақлдан ўтказилган ибораларини юқори аниқлик билан матнга айлантира олди. Олимлар ҳатто оддий ҳисоблаш жараёнида одам онгида ҳосил бўлган рақамлар кетма-кетлигини ҳам декодлаш мумкинлигини таъкидлашди.
Қурилманинг хавфсизлик жиҳатлари ҳам эътибордан четда қолмади. Махфийликни таъминлаш мақсадида уни фақат махсус “ақлий пароль” орқали фаоллаштириш имкони яратилган. Бу усул 98 фоиздан ортиқ аниқлик билан иш бергани қайд этилди.
Мутахассислар фикрича, бу технология ҳали тўлиқ амалий қўлланишга тайёр эмас. Бироқ келгусида нутқ имконияти чекланган ёки оғир касаллик сабабли мулоқотдан маҳрум бўлган инсонлар учун ҳақиқий имконият эшигини очиши мумкин. Олимлар бу борадаги ишларни давом эттиришни ва тизимни янада такомиллаштиришни мақсад қилган.
Шу тариқа, илм-фан яна бир бор инсон онгининг энг чуқур қатламларига назар ташлаш имконини берди. Бугун фантастикадек туюлган ғоялар эртага бутунлай янги мулоқот даврини бошлаб бериши эҳтимолдан холи эмас.
“Zamin”ни Telegram'да ўқинг!
