Isroil va AQSh tomonidan qo‘llab-quvvatlanayotgan Gumanitar yordam fondi (GHF) G‘azo sektorida oziq-ovqat yordamini tarqatmoqda. Biroq mutaxassislar bu yordamning uzoq muddatli sog‘liq uchun yetarli emasligini ta’kidlamoqda.
BMTning so‘nggi ogohlantirishlariga ko‘ra, G‘azo sektorida ikki milliondan ortiq falastinliklar ochlik xavfi ostida qolmoqda. GHF may oyi oxiridan boshlab mintaqada faoliyat yuritmoqda va 91 millionga yaqin ovqat tarqatilganini bildirgan.
Biroq BBC Verify tahliliga ko‘ra, GHF tomonidan tarqatilayotgan oziq-ovqat qutilarining tarkibi haqida jiddiy savollar paydo bo‘lmoqda.
Yordam qutilari tarkibi
GHF tomonidan e’lon qilingan rasmiy ro‘yxatga ko‘ra, oziq-ovqat qutilari asosan quyidagi mahsulotlardan iborat:
-
Bug‘doy uni
-
Makaron
-
Yasmiq, no‘xat, fava loviya va boshqa dukkaklilar
-
O‘simlik yog‘i
-
Tuz (yodlangan)
-
Tahina (kunjut pastasi)
-
Halva batonchalari (tayyor iste’molga mo‘ljallangan)
-
Ba’zida: choy, pechenye, shokolad, kartoshka va piyoz
GHF ma’lumotlariga ko‘ra, har bir quti taxminan 42 500 kilokaloriya energiya beradi va 5,5 kishini 3,5 kun davomida ta’minlashi mumkin.
Mutaxassislar tanqidiga sabab bo‘lmoqda
Londondagi Iqtisodiyot maktabi professori Styuart Gordon bu oziq-ovqat to‘plami faqat ommaviy ochlikning oldini olish uchun xizmat qilishini, ammo uzoq muddatda sog‘liq uchun xavfli ekanini ta’kidladi.
“Bu to‘plam qorinni to‘ydiradi, ammo organizmni zarur vitamin va minerallar bilan ta’minlamaydi. Uzoq muddatda bu ratsion ochlik – temir tanqisligi, kamqonlik va vitamin yetishmovchiligi kabi kasalliklarni keltirib chiqaradi.”
UCL (London universitet kolleji) professori Endryu Sil esa bu mahsulotlar tarkibida kaltsiy, temir, sink, vitamin C, D, B12 va K kabi asosiy moddalar yo‘qligini qayd etdi.
“Bu mahsulotlar bolalar uchun mos emas. Hatto yetarli miqdorda tarqatilgan taqdirda ham, uzoq muddat iste’mol qilish sog‘liq uchun jiddiy xavf tug‘diradi.”
Amalda qanday muammo bor
G‘azo aholisi yordam qutilarini olgan taqdirda ham, mahsulotlarni tayyorlash uchun zarur bo‘lgan suv va yoqilg‘i taqchilligiga duch kelmoqda. BMTning OCHA agentligi ogohlantirishicha:
-
Hududda suv tanqisligi keskinlashgan
-
Rasmiy yoqilg‘i ta’minoti to‘xtagan
-
Qora bozor narxlari urushdan oldingi narxlarga nisbatan 4 000 foizga oshgan
-
Aholi chiqindi materiallarini yoqishga majbur bo‘lmoqda
BMT: 90 ming ayol va bola hayotiy xavf ostida
BMT Bosh kotibi Antonio Guterrishga ko‘ra, G‘azoda asosiy ehtiyoj tovarlari, suv, dori-darmon va oziq-ovqat mahsulotlari tanqisligi kuchaymoqda. Jahon oziq-ovqat dasturi (WFP) ma’lumotlariga ko‘ra, har 3 nafar odamdan biri kunlab ovqatsiz qolmoqda, 90 ming nafar ayol va bola zudlik bilan oziqlanishga muhtoj.
