Ukrainadagi yangi korrupsiya inqirozi Kiyev uchun jiddiy muammolarni keltirib chiqaryapti. Ayniqsa, Yevropa Ittifoqida Viktor Orban keskin pozitsiyasi yana namoyon bo‘lib, u Kiyevga yordamni vaqtincha to‘xtatishga chaqirmoqda. Okean ortida esa hozircha Tramp jim turibdi, ammo AQSHda Ukrainaga harbiy va moliyaviy yordamni tanqid qiluvchilarning ovozi yana bir bor kuchaydi. Zelenskiy hatto urush boshlangan davrda bunchalik ziddiyatli va murakkab vaziyatga tushmagandi.
Ayni vaqtda Zelenskiyning prezidentlikdan oldin korrupsiya haqida aytgan tanqidli chiqishlari internetda qayta aylana boshladi va bu, albatta, uning atrofidagi vaziyatni yanada qattiqlashtirdi.
Svinarchuk qilmishini esga solgan mojaro
2019-yil prezident saylovlari arafasida Ukrainada korrupsiya bilan bog‘liq katta mojaro kelib chiqqandi. Unda Ukraina armiyasi uchun olingan texnikalardan pul o‘marishda ayblangan shaxs — Petro Poroshenkoning yaqin hamkori Oleg Gladkovskiy markazga chiqqan. Shu paytda Zelenskiy «Sluga naroda» seriali orqali xalq orasida mashhurlik orttirayotgan, Poroshenko esa ikkinchi muddat uchun kurashga tayyorlanayotgandi.
Zelenskiy o‘sha mojarodan ustalik bilan foydalanib, Gladkovskiyni eski familiyasi — «Svinarchuk» deb atab, jamoatchilik tanqidiga ro‘baro‘ qilgandi. Ukrain jamoati bu ismni tezda qabul qilib, maydonlarda cho‘chqa sur’ati tushirilgan plakatlar bilan namoyishlar o‘tkazgan.
Zelenskiy o‘shanda shunday degandi:
«Poroshenko Svinarchuk qilgan ishni bilmagan bo‘lishi mumkin, ammo baribir chiqib, uni qo‘lga olishni talab qilishga haqli edi. Men uning o‘rnida bo‘lsam, siyosatdan ketardim».
Bu gaplar hozir internetda yana tarqalmoqda. Vaqtida siyosiy raqibni tanqid qilish uchun aytilgan bayonotlar endilikda Zelenskiyning o‘ziga qarshi isbot sifatida keltirilyapti.
Mindich atrofidagi mojaro: bu gal vaziyat yanada og‘ir
Zelenskiyning do‘sti Mindich ishtirok etgan degan korrupsion sxemalar haqidagi da’volar Ukrainada katta shov-shuvga aylandi. Bu mojaro 2019 yilgi «Svinarchuk ishi» bilan solishtirganda juda katta ko‘lamda ko‘rinadi. Chunki o‘shanda Ukraina faqat Donbassdagi cheklangan frontda urush olib borgandi. Bugun esa mamlakat Rossiyaning to‘liq qurolli bosqiniga qarshi kurashyapti.
Korrupsiya shu paytda bosh ko‘tarsa, uning zarari bir necha baravar og‘ir bo‘ladi — jamoatchilik bunga ham haqli, ham juda qattiq reaksiya qilyapti.
Kinoda Goloborodko g‘alaba qilgan, hayotdachi?
Qizig‘i shundaki, Zelenskiyning o‘zi shunaqa vaziyatni «Sluga naroda» serialida ijro etgan. Unda oddiy o‘qituvchi Goloborodko prezidentlikka kelib, ildizi juda chuqur ketgan korrupsiya botqog‘idan qanday chiqishni bilmay qolayotgandek ko‘rsatilgandi.
Ammo hayotdagi vaziyat serialdagidan bir necha marta og‘ir: Goloborodkoda mamlakatga Rossiya bostirib kirmagan, prezidentning vazifasi asosan islohotlar bilan cheklangandi. Zelenskiy esa davlatining tirik qolishi uchun jang qilyapti. Va endi u korrupsiya mojarosi bilan ham yuzma-yuz keldi.
Zelenskiyning shaxsan manfaatdor bo‘lganiga ishonish qiyin. Lekin uning xatosi — davlat boshqaruvida do‘stlarga va tanishlarga haddan ortiq suyanish. Bu esa ko‘plab davlatlarda bo‘lgani kabi katta siyosiy zarba berishi mumkin.
Mojarodan chiqish yo‘li bormi?
Zelenskiy bu vaziyatdan faqat bir yo‘l bilan chiqishi mumkin: aybdorlarni qat’iy jazolash, protsessni ochiq qilib, jamoatchilik ishonchini qaytarish.
Urush sharoitida bu yanada tezkor va qat’iy qilinadigan jarayon. Chunki bu nafaqat Zelenskiyning obro‘si, balki Ukraina davlatining xalqaro maydondagi nufuzi masalasidir.
Hozir eng katta savol shu: Zelenskiy bu botqoqdan o‘z nufuzini yo‘qotmasdan, davlat manfaatini saqlagan holda chiqa oladimi?
Bu savolning javobi yaqin haftalardagi harakatlarga bog‘liq bo‘ladi.
“Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!
Mehmon guruhidagi foydalanuvchilar ushbu nashrga izoh qoldira olmaydi.
