Yaqin Sharqdagi vaziyat yuzasidan muhim xabarlardan biri Isroil mudofaa tizimida yuz berdi. SAHALning bir nechta yuqori martabali qo‘mondonlari — uch general va o‘nlab ofitserlar 2023-yil 7-oktyabrda HAMAS tomonidan amalga oshirilgan hujumga to‘liq tayyorlanmagani va xato qarorlari uchun lavozimidan ozod etildi. AFP agentligining yozishicha, Bosh shtab qaroriga ko‘ra, ular nafaqat xizmatdan chetlashtiriladi, balki zaxira ro‘yxatidan ham o‘chiriladi.
Qaysi qo‘mondonlar ishdan olindi?
Ma’lumotlarga ko‘ra, jazolanganlar orasida SAHALning sobiq razvedka rahbari Aaron Xaliva, operativ boshqarmaning o‘sha davr rahbari Oded Basyuk va janubiy harbiy okrugni boshqargan general-mayor Yaron Finkelman mavjud. Finkelman va Xaliva 2025-yil yanvardayoq iste’fo bergan bo‘lsa, Basyuk Eron va Isroil o‘rtasidagi keskinlikdan keyin vazifasini tark etgan. Shuningdek, qarorga muvofiq Isroil harbiy-havo kuchlari boshlig‘i Tomer Barga nisbatan intizomiy choralar qo‘llandi, yana to‘qqiz nafar yuqori lavozimdagi harbiy ham javobgarlikka tortildi.
Bosh shtabdagi o‘zgarishlar va ichki tanqidlar
Gersi Halevi — 2023-yil yanvaridan buyon Bosh shtab boshlig‘i bo‘lgan — 7-oktyabrdagi omadsizlik uchun shaxsiy javobgarlikni his qilib, mart oyida iste’fo bergan edi. Uning o‘rnini Eyal Zamir egalladi va u vazifaga kirishgach, 7-oktyabrdagi kamchiliklar uchun javobgar bo‘lgan qo‘mondonlarni birma-bir baholash va qayta tekshirishni buyurdi.
Generallar ishdan ketishiga sabab bo‘lgan asosiy omil — noyabr boshida e’lon qilingan mustaqil ekspertlar hisoboti. Unda yillar davomida yig‘ilgan noto‘g‘ri qarorlar, qo‘shinlarni joylashtirishdagi jiddiy xatolar va qo‘mondonlik zanjiridagi buzilishlar qattiq tanqid qilingan. Hisobotda aytilishicha, razvedka organlari yirik hujum haqida oldindan xabardor bo‘lishi mumkin edi, ammo “strategik voqelikni to‘g‘ri qabul qilmaslik” tufayli bu amalga oshmagan.
Siyosiy taranglik ham kuchaydi
Qaror e’lon qilingach, Isroil mudofaa vaziri Israel Kas bu masalani “atroflicha tekshirish” kerakligini aytdi va matbuot orqali qarordan xabardor bo‘lgani uchun qattiq norozilik bildirdi. Uning bayonoti bilan Bosh shtab boshlig‘i Zamir o‘rtasida munosabatlar yanada taranglashdi. Zamir hisobotni shubha ostiga qo‘yish haqidagi fikrlarni “hayratlanarli va tushunarsiz” deya baholadi.
7 oktyabr voqealari – mojaroning boshlanish nuqtasi
Ma’lumki, Yevroittifoq va AQSHda terroristik tashkilot sifatida tan olingan HAMAS 2023-yil 7-oktyabrda Isroilga keng qamrovli hujum uyushtirgan. Jangchilar Isroilga raketa zarbalari berib, uning hududiga kirgan va taxminan 1200 nafar tinch aholini halok qilgan. Yana 250 nafar garovga olingan insonlar G‘azoga olib ketilgan.
Isroil bu hujumga javob tarzida HAMASga qarshi urush e’lon qildi. Urush davomida G‘azoda 67 mingdan ortiq falastinlik halok bo‘lgani, yuz minglab odam yaralangani aytiladi. Bu voqealar Yaqin Sharqdagi siyosiy va harbiy vaziyatni keskinlashtirib, hanuz davom etayotgan qattiq mojaroga aylandi.
Xulosa
Isroil armiyasida yuqori darajadagi qo‘mondonlarning lavozimdan olinishi — mamlakat xavfsizlik tizimidagi eng katta tozalash jarayonlaridan biri sifatida baholanmoqda. Bu qaror 7-oktyabrdagi fojeali hujumga olib kelgan tizimli xatolarni tan olish, ularni bartaraf etish va kelgusidagi xavflarning oldini olish maqsadida qabul qilingani aytilmoqda.
“Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!
Mehmon guruhidagi foydalanuvchilar ushbu nashrga izoh qoldira olmaydi.
