AQSHda sun’iy intellekt sohasida faoliyat yuritayotgan yirik texnologiya kompaniyalariga nisbatan navbatdagi jiddiy da’vo qo‘zg‘atildi. The New York Times jurnalisti va mashhur «Bad Blood» kitobi muallifi Jon Karreyru yana besh nafar yozuvchi bilan birgalikda federal sudga rasman ariza kiritdi. Bu haqda Reuters nashri xabar tarqatdi.
Ma’lum qilinishicha, da’vo arizasida javobgar sifatida OpenAI, Google, xAI, Meta, Anthropic hamda Perplexity kabi sun’iy intellekt bozorida yetakchi hisoblangan kompaniyalar ko‘rsatilgan. Mualliflarning iddaosiga ko‘ra, ushbu korporatsiyalar chat-botlar va intellektual xizmatlar asosini tashkil etuvchi katta til modellarini o‘qitish jarayonida mualliflik huquqi bilan himoyalangan kitoblardan ruxsatsiz foydalangan.
Da’vogarlar ta’kidlashicha, ularning asarlari hech qanday rozilik olinmasdan, shuningdek, moliyaviy kompensatsiya to‘lanmasdan ishlatilgan. Bu esa intellektual mulkni himoya qilishga oid amaldagi qonun normalariga zid hisoblanadi. Mualliflar bu holatni tizimli muammo sifatida baholamoqda.
Qizig‘i shundaki, da’vo jamoaviy formatda emas. Mualliflarning fikricha, jamoaviy da’volar aksar hollarda asar egalari manfaatlarini emas, balki yirik korporatsiyalarning pozitsiyalarini kuchaytirishga xizmat qiladi. Shu sababli ular alohida tartibda huquqiy kurash olib borishni ma’qul ko‘rgan.
Da’vo materiallarida yana bir muhim jihatga e’tibor qaratilgan: ilgari Anthropic kompaniyasi ayrim huquq egalari bilan taxminan 1,5 milliard dollarlik litsenziya shartnomasi tuzgan. Biroq da’vogarlar bunday bitimlar umumiy muammoni hal etmaydi, deb hisoblaydi. Ularga ko‘ra, kitoblardan litsenziyasiz va keng ko‘lamda foydalanish amaliyoti baribir davom etmoqda.
Reuters ma’lumotiga ko‘ra, Karreyru bilan birga da’vo kiritgan qolgan besh nafar muallifning shaxsi hozircha oshkor qilinmagan. Mutaxassislar esa ushbu ishni juda muhim huquqiy pretsedent sifatida baholamoqda. Agar sud mualliflar foydasiga qaror chiqarsa, bu kelgusida sun’iy intellektni o‘qitish qoidalariga, shuningdek, neyron tarmoqlar uchun kontent litsenziyalash amaliyotiga jiddiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin.
Qisqasi, bu da’vo nafaqat alohida mualliflar, balki butun ijodiy soha uchun muhim sinov bo‘lishi kutilmoqda. Sun’iy intellekt taraqqiyoti davrida intellektual mulk masalasi yana bir bor global kun tartibiga chiqmoqda.
“Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!
Mehmon guruhidagi foydalanuvchilar ushbu nashrga izoh qoldira olmaydi.
