O‘zbekiston Vazirlar Mahkamasi qabul qilgan yangi qarorga muvofiq, mamlakatda chakana savdo sohasidagi qoidalar yangilandi va zamonaviy talablarga moslashtirildi. Endi sotuvchilar chegirma yoki aksiya o‘tkazishda iste’molchilarni chalg‘itishga yo‘l qo‘ymaslik uchun qator yangi majburiyatlarga ega bo‘ladi.
Qarorga ko‘ra, savdo tizimida “rag‘batlantiruvchi aksiya”, “narxnoma”, “chegirma narx” va “chegirma narxgacha” kabi yangi atamalar joriy etildi. Bu o‘zgarishlar savdo jarayonlarini yanada aniqlashtirish va sotuvchi bilan xaridor o‘rtasidagi ishonchni mustahkamlashga qaratilgan.
Yangi tartibga muvofiq, agar sotuvchi tovarning chegirmagacha bo‘lgan narxini ko‘rsatsa, shundagina bu haqiqiy “chegirma” deb hisoblanadi. Agar bunday ko‘rsatma bo‘lmasa, u holda narx pasayishi shunchaki arzonlashtirish sifatida baholanadi.
Shuningdek, tovar chegirmaga qadar bo‘lgan narxi — ya’ni “eski narx” — aksiya boshlanishidan oldingi 30 kun ichidagi eng past narx bo‘lishi shart. Bu talab sun’iy ravishda narxni avval oshirib, keyin “chegirma” qilib ko‘rsatish orqali xaridorni aldash holatlariga chek qo‘yadi.
Rag‘batlantiruvchi aksiyalar uchun ham aniq qoidalar belgilandi. Endilikda har bir aksiya e’lon qilinganda uning muddati, tovar turlari, miqdori va shartlari aniq bayon etilishi lozim. Eng muhimi — aksiya boshlangach, uning shartlarini o‘zgartirish yoki narx haqida noto‘g‘ri ma’lumot berish mutlaqo taqiqlanadi.
Shuningdek, agar aksiya yoki chegirma ommaviy tadbir shaklida o‘tkazilayotgan bo‘lsa, tadbirkorlar belgilangan huquqiy tartiblarga rioya qilishi va vakolatli organlardan ruxsat olishi kerak bo‘ladi.
Qarorda alohida tartib ham nazarda tutilgan:
– alkogol, tamaki va nikotin mahsulotlariga chegirma yoki aksiya e’lon qilish taqiqlanadi;
– sun’iy ravishda narxni oshirib, keyin “chegirma” ko‘rinishida reklama qilish man etiladi;
– aksiya yoki chegirma haqidagi barcha ma’lumotlar soliq organlariga kamida 10 kun oldin taqdim etilishi kerak;
– qoidalarni buzgan tadbirkorlar esa belgilangan tartibda javobgarlikka tortiladi.
Mutaxassislar ta’kidlashicha, ushbu yangiliklar bozorda shaffoflikni ta’minlaydi, iste’molchi huquqlarini himoya qiladi va tadbirkorlik muhitini sog‘lom raqobat asosida rivojlantirishga yordam beradi.
O‘z navbatida, Iqtisodiy tadqiqotlar markazi va Savdo palatasi vakillari bu qadamni “ishonchli va zamonaviy chakana bozor tizimini shakllantirish yo‘lidagi muhim bosqich” sifatida baholamoqda.
“Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!
