O‘zbekistonda dekabr oxiri ko‘pincha qahraton sovuq bilan emas, bayram oldi kayfiyati bilan esda qoladi: ko‘chalar chiroqlar bilan bezanadi, xonadonlarda esa yangi yil dasturxonining hidi anqiydi. Ana shunday paytda ko‘plab oilalar hayotida Qorbobo paydo bo‘ladi — u o‘zbeklar uchun qish faslining yaqin va tanish timsoliga aylangan. Bu haqda podrobno.uz xabar beradi.
Qorboboning qiziqarli tomoni shundaki, u qadimiy folklordan chiqqan qahramon emas. Uning obrazi o‘tgan asr o‘rtalaridan, aniqrog‘i 1930-yillarda boshlangan madaniy moslashuv jarayonida shakllangan. Yangi yil davlat miqyosida dunyoviy bayramga aylangach, archa bilan birga Qorbobo obrazi ham kirib kelgan, mahalliy muhit esa uni tezda qayta talqin qilib, sharqona donishmand oqsoqol fazilatlari bilan boyitgan.
Slavyan an’analardagi Qorbobo ko‘proq sovuqning qat’iy hukmdori sifatida tasvirlansa, Qorbobo xalq tasavvurida farovonlik va yangilanish elchisi bo‘lib gavdalanadi. U sovuq bilan qo‘rqitmaydi, aksincha, umid ulashadi. Hattoki shoirona rivoyat ham bor: bayram arafasida kutilmaganda qor yog‘sa, demak Qorbobo yo‘lda — u choponining etagidan oppoq qorni qoqib o‘tyapti.
Afsonalarga ko‘ra, Qorbobo Chimyon tizmasidagi eng baland cho‘qqida yashaydi va har yili shahar-u qishloqlarga tushib, bolalarga sovg‘a ulashadi. U otlar qo‘shilgan chana bilan emas, tog‘lardan odatdagi mintaqaviy hamroh — eshakda kelishi bilan ham boshqalardan ajralib turadi.
Bu “sehrli eshak” haqidagi ishonchlar ham an’anaga aylangan: yangi yil tunida kimdir Qorboboning eshagini minib olishga muyassar bo‘lsa, kelasi yil omad uni tark etmaydi, degan irim bor. Qorboboning doimiy hamrohi esa Qorqiz — Qorqiz (Snegurochka)ning mahalliy muqobili. Ular birga xonadonlarga sokin bayramona sehr olib kiradigan uyg‘un timsol sifatida tasavvur qilinadi.
Archa tagiga sovg‘a qo‘yish odati ham yillar davomida oilaviy yaqinlikning bir bo‘lagiga aylanib ulgurdi. 1 yanvar tongini bolalar aynan shu sabab alohida hayajon bilan kutadi.
Bugun Qorbobo shunchaki ertak qahramoni emas — u umumiy bayram kayfiyatimizning tarkibiy qismi. Uning obrazi shuni eslatadiki, hatto o‘zga madaniyatdan kirib kelgan an’ana ham samimiyat va mahalliylik bilan to‘ldirilsa, o‘zimizniki bo‘lib ketadi. Dasturxonda bayram oshining bug‘i ko‘tarilar, tashqarida siyrak qor parchalari aylangan pallada Qorbobo yangi yil shukuhi va uy iliqligining donishmand posboni bo‘lib qolaveradi.
“Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!
Mehmon guruhidagi foydalanuvchilar ushbu nashrga izoh qoldira olmaydi.
