O‘zbekistonda shaxsiy foydalanish uchun mamlakatga kiritiladigan tovarlar bo‘yicha bojsiz olib kirish normalari to‘liq qayta baholanmoqda. Bu qadam davlat siyosatidagi navbatdagi katta o‘zgarish, chunki kelajakda chegaradan o‘tish hamma uchun qulay va tushunarli bo‘lishi kerak, “qog‘oz paypaslash kvesti”ga o‘xshab qolmasligi lozim.
25 noyabr kuni davlat rahbari tomonidan imzolangan farmon aynan shu masalani kun tartibiga olib chiqdi. Hujjat Qonunchilikdagi huquqiy bo‘shliqlarni bartaraf etish va tartibga solish yukini kamaytirish to‘g‘risida prezident farmoni orqali tasdiqlandi. Mazkur tashabbus Adliya vazirligi tomonidan ishlab chiqilgan, shu jumladan bojsiz limitlarga oid vazifalar mazkur farmon bilan tasdiqlanib berilgan “yo‘l xaritasi”da ham ko‘rsatilgan.
Yangi tartiblar nimani anglatadi?
Hozir amalda bo‘lgan bojsiz olib kirish limitlari 2025-yilning 1-mayidan boshlab quyidagicha belgilangan edi:
- Havo transportida — 1000 dollar (avval 2000 dollar bo‘lgan).
- Temiryo‘l va daryo orqali — 500 dollar (avval 1000 dollar edi).
- Avtomobil va piyoda punklarda — 300 dollar (o‘zgarishsiz qolgan).
- Xalqaro kurer orqali — oyiga 200 dollar (avval chorakka 1000 dollar bo‘lgan).
- Xalqaro pochta orqali — 100 dollar, deyarli o‘zgarmas limit.
Bundan tashqari, 20-iyuldan boshlab yana bir “mini-patch” qo‘shilgan: agar fuqaro xorijda 2 kundan kam (yer transporti va temiryo‘l uchun), yoki 3 kundan kam (havo qatnovi uchun) bo‘lgan bo‘lsa, bojsiz normalar ishlamaydi. Ya’ni, ko‘pchiligimiz dam olishga emas, “imtihon topshirish missiyasi”ga chiqib kelganday bo‘lib qaytamiz: biror buyum olib kirsang, narxi qanday bo‘lishidan qat’i nazar, boj to‘lashga majbursan.
Maishiy texnikaga oid cheklovlar hali ham bor
2018-yildan beri amal qilib kelayotgan qoidaga ko‘ra, sovutkich va konditsioner kabi maishiy texnikalar uchun ham miqdoriy cheklov mavjud. Unga ko‘ra, MCHJ balansidan fuqaroga sotib beriladigan savdo jihozlari bojsiz emas, lekin shaxsiy maishiy texnika sifatida kiritilganda sovutkich yoki konditsioner 6 oyda 1 marta bojsiz o‘tkazilishi mumkin. Avvalroq bu norma 1 oyda 1 marta bo‘lgan, keyin limit “cheklanishi”ga uchrab 6 oyga cho‘zilgan.
Kelajakda nima kutamiz?
Farmon “bo‘shliqlarini yopish” va “tartib yukini yengillashtirish”ni maqsad qilgan ekan, demak, bojsiz chegara qoidalari kelajakda yanada aniqlashadi, limitlar real hayotga yaqinlashishi mumkin. Bu degani:
- Tovar kategoriyalari va summa limitlari qayta muvozanatlanadi.
- Qoidalar soddaroq va logikroq bo‘ladi (fuqaro dushman emas, chellendj o‘yinchi ham emas).
- Chegara tekshiruvlaridagi “miqdoriy cheklovlar” va “davriy limitlar” ham kelajakda optimallashtiriladi.
- Shaxsiy tovar olib kirishdagi no-limit holatlar insoniyroq shartlarga o‘tadi deb taxmin bor, lekin bu hali kafolat emas, tekshiruv jarayoni ketyapti.
Xulosa
Qahva ichib 10-yil tadqiqot qilsang ham, boj to‘lamay o‘tolmaysan – hozircha shunday. Lekin yaxshi tomoni: davlat tizimni kelajakda biz tushunadigan tilda, chellendjsiz formatga o‘tkazishga harakat qilyapti. Demak, oldinda qoidalar qulay yangilanish olishi mumkin, biz esa kuzatamiz va xulosa chiqaramiz.
“Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!
Mehmon guruhidagi foydalanuvchilar ushbu nashrga izoh qoldira olmaydi.
