Finlyandiyada qum batareyasi ishga tushdi: yashil energiyada yangi davr boshlandi

Dunyo miqyosida barqaror energiya manbalariga o‘tish jarayonida Finlyandiyada yana bir inqilobiy texnologiya sinovdan o‘tdi. Janubiy Finlyandiyaning Pornainen munitsipalitetida qurilgan va bugungi kunda dunyoda eng katta deb e’tirof etilgan qum batareyasi rasman ishga tushirildi. Balandligi 13 metr, kengligi 15 metr bo‘lgan bu ulkan inshoot faqatgina mahalliy emas, balki global miqyosda ham energiya infratuzilmasida jiddiy o‘zgarishlar yasashga tayyor turibdi.

Texnologiya mohiyati va afzalliklari

Qum batareyasi ichki qismida taxminan 2000 tonna maydalangan sovun toshi — steatit — joylashgan bo‘lib, bu tabiiy material issiqlikni ajoyib tarzda saqlash qobiliyatiga ega. Elektr energiyasi ortiqcha ishlab chiqilgan paytda, bu energiya quvurlar orqali tosh materialga uzatiladi va u yerda soatlar, kunlar va hatto haftalar davomida ushlab turiladi. Kerak bo‘lgan paytda esa ushbu saqlangan energiya qayta suv va bug‘ ko‘rinishida chiqariladi hamda sanoat yoki kommunal isitish tizimlarida samarali foydalaniladi.

Yangi qum batareyasi 1 megavatt issiqlik energiyasini yetkazib berish, 100 megavatt-soatgacha energiyani saqlash imkoniyatiga ega. Bu esa elektr tarmoqlariga talab kamaygan paytda ortiqcha energiyani yig‘ib, talab oshganda undan foydalanish imkonini beradi.

Ekologik va iqtisodiy foydasi

Ekologik jihatdan, qum batareyasi yillik 160 tonna uglerod chiqindilarini kamaytirishga xizmat qiladi. Issiqlik chiqindilarini 70 foizgacha qisqartirish imkoniyati bilan ham bu texnologiya kelajakda toza energiya bo‘yicha eng dolzarb yechimlardan biri sifatida qaralmoqda.

Yashil energiyaning asosiy muammosi — quyosh yoki shamol energiyasi faqat ma’lum vaqtlarda ishlab chiqariladi. Qum batareyasi esa ushbu muammoni hal qilib, ortiqcha energiyani saqlash va talab ortganda tez foydalanish imkoniyatini yaratadi. Bu nafaqat elektr tarmoqlarining barqarorligini oshiradi, balki kompaniyalarga raqobatbardoshlik va iqtisodiy ustunlik ham beradi.

Yangi davr boshlanmoqda

Fin kompaniyasi rahbari Mikko Paajanenning ta’kidlashicha, 2035 yilga borib mamlakat iqlimga salbiy ta’sirini jiddiy qisqartirish niyatida. Qum batareyasi ana shu ulkan maqsadga olib boruvchi katta qadam sifatida baholanmoqda.

Zamin.uz tahririyati eng yangi texnologiyalar va global energetika bozoridagi o‘zgarishlarni kuzatishda davom etadi. Finlyandiyadagi bu inqilobiy loyiha esa, ehtimol, butun insoniyat uchun ekologik toza va barqaror kelajak sari yo‘l ochib beradi. “Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!