Европа хавфсизлиги бурилиш нуқтасида: Урсула фон дер Ляйен қайта қуролланиш режасини таклиф қилди

Европа Комиссияси раҳбари Урсула фон дер Ляйен АҚШ Украинага ҳарбий ёрдамни вақтинча тўхтатган бир шароитда Европа ва Украина хавфсизлиги ҳал қилувчи босқичга келиб қолганини маълум қилди. 6 март куни Брюсселда Украина президенти Володимир Зеленский ва Европа Иттифоқи кенгаши раҳбари Антонио Кошта иштирокида ўтказилган Европа Иттифоқининг мудофаа бўйича инқироз саммитида фон дер Ляйен бугунги вазиятни ўта жиддий деб баҳолади.

Европа учун ҳал қилувчи лаҳза

Фон дер Ляйеннинг таъкидлашича, Европа аниқ таҳдидлар олдида турибди ва ўз хавфсизлигини таъминлаш учун керакли чораларни кўриши шарт. "Биз Украинага ўзини ҳимоя қилиш ва адолатли тинчлик учун курашиш имкониятини беришимиз лозим", — деди у. Шу муносабат билан Еврокомиссия раҳбари Европа Иттифоқи мамлакатлари давлат ва ҳукумат раҳбарларига қайта қуролланиш бўйича кенг қамровли режани тақдим этди.

Таклиф этилган режага кўра, Европа Иттифоқи 800 миллиард еврогача маблағ жалб қилиши мумкин. Бундан ташқари, фон дер Ляйен Европа давлатларини қайта қуролланиш соҳасида молиявий жиҳатдан қўллаб-қувватлаш мақсадида "Европа Иттифоқини молиялаштиришнинг янги механизми"ни жорий қилишни таклиф қилди. Бу механизм 150 миллиард евро миқдоридаги кредитларни ўз ичига олиши керак бўлиб, улар Европа Иттифоқи бюджети кафолати остида тақдим этилади. Шунингдек, у Европа Иттифоқи бюджетининг қоидаларини тўрт йил давомида вақтинчалик юмшатишни таклиф қилди.

Германия ва Шолцнинг позицияси

Германия канцлери Олаф Шолц эса Европа Иттифоқи тартибга солиш тизимини узоқ муддатли мослаштиришни таклиф қилди. Унинг фикрича, мамлакатларда мудофаа ва хавфсизлик соҳаларига узоқ муддатли сармоя киритиш имконияти бўлиши керак. Бу позицияни Болтиқбўйи давлатлари қўллаб-қувватлади, аммо Нидерландия ва Швеция каби "тежамкор" давлатлар бундай ёндашувга шубҳа билан қарашди. Дипломатларнинг таъкидлашича, молиявий қоидаларни ҳаддан ташқари енгиллаштириш янги молиявий инқирозга сабаб бўлиши мумкин.

Янги даврга тайёргарлик

Германия ташаббуси нафақат Европа Иттифоқи даражасида, балки Германиянинг ўзида ҳам сиёсий ўзгаришларга олиб келмоқда. Келажакдаги ҳукумат коалициясидаги потенциал ҳамкорлар — христиан-демократлар (ХДИ/ХСИ) ва социал-демократлар (СДПГ) — мудофаа харажатларини бюджет чекловларидан чиқариш масаласида келишиб олдилар.

Европа хавфсизлиги бўйича бугунги жараёнлар минтақа тарихида бурилиш нуқтаси сифатида баҳоланмоқда. Европа Иттифоқи ўз мудофаасини мустаҳкамлаш ва Украинага ёрдам бериш учун қандай қарор қабул қилиши келгуси йилларда минтақанинг геосиёсий ҳолатига катта таъсир кўрсатиши мумкин.

Янгиликлар