Туркияда атом бомбаси борми?

Сўнгги йилларда глобал хавфсизлик ва геосиёсий мувозанат масалалари тобора долзарб бўлиб бормоқда. Шу нуқтаи назардан, “Туркияда атом бомбаси борми?” деган савол кўпчиликни қизиқтириши табиий. Айниқса, Туркия НАТОнинг фаол аъзоси сифатида ва минтақамизга яқин давлат сифатида бу масала биз, ўзбекистонликлар учун ҳам бефарқ эмас.

Ҳа, Туркияда атом бомбаси бор, лекин ўзиники эмас
Аввало аниқ қилиб айтиш керакки: Туркия ўзининг атом қуролига эга эмас. Яъни, у ҳеч қандай мустақил тарзда ишлаб чиқарилган ёки назорат қилинадиган ядровий арсеналга эга эмас. Бироқ бу билан гап тугамайди.

Туркия НАТО таркибидаги "ядровий қурол алмашинуви" дастурида иштирок этади. Бу дастур доирасида АҚШ айрим НАТО аъзолари ҳудудида ўз ядровий бомбаларини сақлайди. Улар орасида Германия, Белгия, Нидерландия, Италия ва Туркия бор.

Инжирлик ҳарбий базаси – АҚШ ядровий бомбалари сақланадиган жой
Туркияда, айнан жанубдаги Инжирлик ҳарбий базасида АҚШнинг 20 та Б61 тактика ядровий бомбаси сақланади. Бу бомбалар портлаши кучига қараб турли даражадаги зарарни етказиши мумкин бўлган замонавий қуролдир.

Бироқ муҳим жиҳат: бу бомбалар АҚШ ҳарбийларининг тўлиқ назоратида сақланади. Туркия уларни ўз хоҳишича ишлатишга ёки кўчиришга ҳақли эмас. Улар НАТО доктринаси асосида фақат АҚШ рухсати билан ишга туширилади.

Нима учун АҚШ ядровий қуролини Туркияда сақлайди?
АҚШ ва НАТО бундай қуролларни стратегик жойларда сақлаб, икки асосий мақсадни кўзлайди:
1. Ядровий тўсиқ кучини сақлаш – рақиб кучларга ядровий ҳужум қилишдан огоҳлантирувчи восита сифатида.
2. НАТО иттифоқчиларига хавфсизлик кафолатини бериш – аъзоларга АҚШ ҳимоясига таяниш имконини яратиш.

Шундай қилиб, бу қуролларнинг мавжудлиги Туркияга нисбатан таҳдид юзага келганда, у иттифоқчилар томонидан ҳимояланишига кафолат беради. «Замин»ни Telegram’да ўқинг!