Телефонга термулиб ухлаш: тинч уйқунинг энг катта душмани

Бугунги кунда уйқудан олдин телефонда вақт ўтказиш кўпчилик учун одатга айланган. Аслида эса бу оддий одат эмас, балки организмга салбий таъсир кўрсатувчи жиддий омиллардан бири. Смартфонни ухлашдан аввал қўлга олиш нималарга олиб келади ва бундан қандай халос бўлиш мумкин? Келинг, бу ҳақда батафсил тўхталамиз.

Уйқудан олдин телефонга қараш нимага олиб келади?

Уйқу кечикиб, дам олиш қисқаради
Телефондаги видео ва ижтимоий тармоқлар инсонда дофамин ажралишига сабаб бўлади — бу эса мияни уйқудан кўра кўпроқ лаззат излашга ундайди. Натижада “ҳозир ётаман” деган ният “соққасини соат 3 бўлганда” англаш билан якун топади. Бу эса кун бўйи чарчоқ, фикр тарқоқлиги ва руҳий тушкунликка сабаб бўлиши мумкин.

Мелатонин камаяди
Смартфон экранларидан чиқувчи мовий нур уйқуни тартибга солувчи мелатонин гормонининг ишлаб чиқилишини сусайтиради. Натижада ухлаб қолиш вақти узаяди, уйқу юзаки бўлади ва организм тўлиқ дам ололмайди.

Безовталик ортиб боради
Янгиликлар лентасидаги салбий хабарлар, дўстлар ҳаётини кузатиб ўрнатилган “мен ортда қоляпман” ҳисси уйқу олдидан ортиқча стрессга олиб келади. Бу нафақат уйқунинг бузилишига, балки кунлик кайфиятнинг пасайишига сабаб бўлади.

Қарамлик шаклланади
Телефон ухлашнинг ажралмас қисмига айланиши — бу энг катта хавф. Агар бир кун интернет бўлмаса, одам “ухлай олмаслик” ҳолатига тушади. Бу аллақачон психологик қарамлик ривожланаётганини англатади.

Смартфонсиз ухлашга қандай ўрганиш мумкин?

Янги одат жорий этинг
Уйқудан олдин китоб ўқиш, мусиқа тинглаш, нафас машқлари, кундалик ёзиш каби тинчлантирувчи машғулотларни одат қилинг. Электрон қурилма ўрнига қоғозли китоб тавсия этилади.

Телефонни ётоқдан олислаштиринг
Ёстиқ остида телефон сақлашни тўхтатинг. Уни бошқа хонада қолдиринг ёки қутига солинг. Будилник керак бўлса, оддий соат харид қилинг.

Хабарларга кеч жавоб беришни ўрганинг
Ҳар бир билдиришномага дарҳол жавоб бериш одатини тўхтатинг. Аввалига 1 дақиқа, кейин 5, кейин 15 дақиқа кечиктириб жавоб беринг. Бу диққатни назорат қилишга ёрдам беради.

Бир соат олдин экранлардан воз кечинг
Мутахассислар ухлашдан бир соат олдин барча экранли қурилмаларни чеклашни тавсия қилади. Агар бу оғир бўлса, махсус мобил иловалар орқали экран вақтига чеклов киритинг.

Экранингизга сариқ фильтр қўйинг
Сариқ тон экран нурини юмшатади. Агар телефонсиз илинмасангиз, ҳеч бўлмаса фильтр қўйинг ва уни кўзингиздан узоқроқда ушланг.

Қўшиқ ва хаёллар билан ухлаш
Севимли қўшиғингизни хаёлан куйлаш, чуқур нафас олиш, тана мушакларини бўшатиш — булар уйқуни тезлаштирувчи техникалар ҳисобланади.

Агар муаммо давом этса…
Узоқ муддатли уйқусизлик, асабийлашиш, изтироб каби ҳолатлар кўп кузатилаётган бўлса, мутахассисга мурожаат қилинг. Қайси физиологик ёки психологик сабаблар шу муаммога олиб келаётганини аниқлаш зарур.

Хулоса: Телефон уйқу олдидан энг яқин дўстдек туюлиши мумкин, лекин аслида у организмга жиддий зарар етказувчи омиллардан биридир. Рақамли дунёда яшар эканмиз, ўз соғлигимиз ва тинч уйқумиз учун ҳам онгли чекловлар жуда муҳим. Телефонни четга суринг — уйқунгиз учун бу энг катта совға! «Замин»ни Telegram’да ўқинг!