Туякаш ва файласуф

Бир бадавий туясига икки қоп юклаб, ўзи ҳам устига миниб, йўлга чиқибди. Йўлда паришон бир файласуфни учратибди. Файласуф ҳазил орасида бадавийдан сўрабди:
— Туянинг устидаги қопларда нима бор?

Бадавий:
— Бирисида тўла буғдой, бирисида қум.
— Нега қум тўлдирдинг?

Бадавий жавоб берди:
— У қоп бўш қолмасин. Туянинг устида мувозанатни сақласин деб.

Файласуф бадавийга:
— Ақлингни ишлатиб, бу буғдойнинг ярмини бу қопга, бошқа ярмини эса у тарафдаги қопга қўйсанг, ҳам туянинг юки енгиллашарди, ҳам қопларнинг, дебди. Бадавийга бу фикр маъқул тушибди.

— Тўғри, ўйламаган эканман, — деб шундай қилибди.

Туриб-туриб бу даражадаги ақлли одамга қизиқиб қолибди. Қандай қилиб бу ақлли одам шундай паришон ҳолда юрибди экан, деб ўйлабди. Қизиқишини яширмай сўрабди:
— Эй ақлли одам, сенда шунча ақл, шунча фикр бор экан, нега яёв юриб, ўзингни чарчатяпсан? Бу ақлинг билан сен ё султонсан, ё вазирсан. Тўғрисини айт, кимсан?

Файласуф жавоб берди:
— Иккиси ҳам эмасман, оддий бир одамман.

Бадавий яна сўради:
— Қанча туя, қанча ҳўкизинг бор?
— Ҳеч қанча.

— Яхши, дўконингдаги моллар-чи? Ундан гапир?
— Менинг на дўконим, на ерим, на юртим бор. Мен файласуфман.

— У ҳолда қанча пулинг бор?
— Пул у ёқда турсин, ҳатто нон олишга бир чақам ҳам йўқ. Яланг оёқ, бошпанасизман. Бу қадар ҳикмат ва илмдан фақат хаёл ва бош оғриғини топдим.

Бадавийнинг бу гапдан жаҳли чиқибди:

— Йўқол, кет, бу ердан. Сенинг илминг, насиҳатинг менга ҳам зарар келтиради, бошимни оғритади. Сен шу йўлдан кет, мен бу йўлдан. Бир қопимда буғдой бошқасида қум бўлиши сенинг ҳикматингдан, фойдасиз ва кераксиз фалсафангдан яхшироқдир.

Манба: Hordiq.uz “Замин” янгиликларини “Telegram”да кузатиб боринг