2025 йилнинг кузида Ўзбекистонда рекорд даражада кўп тўйлар ўтказилди. Президент ҳузуридаги Статистика агентлиги маълумотларига кўра, январ-сентябрь ойларида 95 мингдан ортиқ никоҳ қайд этилди, бу ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 7,3 фоизга кўпдир.
Тўй маросимлари ўзбек диаспораси учун маданий ўзликни сақлаб қолишнинг асосий усулларидан бири бўлиб қолмоқда. Ватандан минглаб километр узоқликда ҳам тўйлар барча қоидаларга мувофиқ – маросимлар, меҳмоннавозлик ва, энг муҳими, жонли мусиқа билан ташкил этилади.
Халқаро Миграция Ташкилоти (IOM) маълумотларига кўра, 2024/25 йилларда 2 миллиондан ортиқ Ўзбекистон фуқароси мамлакатдан ташқарида яшаб меҳнат қилмоқда. Москва, Истанбул ёки Нью-Йорк бўлсин, ўзбек тўйлари ўтказиладиган жойларда бир нарса ўзгармасдан қолмоқда: бу нафаси билан қувват бағишлайдиган жонли мусиқа.
Кларнет, саксофон ва дудук миллий қувонч ва маданий хотиранинг рамзига айланган. Ушбу анъанани сақлаб келаётганлар орасида Бухоролик мусиқачи Сергей Касьян ҳам бор.
Жорий йил у Бухоро Мусиқачилар Ассоциациясида 25 йиллик аъзоликни нишонламоқда. У 2000 йилдан буён Бухоро давули ва нафасли чолғулар мактабини ривожлантириб келмоқда.
Тошкентда бўлиб ўтган республика танловининг совриндори (2-ўрин) ва ёшлар танлови ҳакамлар ҳайъати аъзоси бўлган Касьян ўзининг профессионаллиги орқали авлодлар ва қитъалар ўртасида кўприк яратмоқда. Унинг ҳаёти мусиқанинг чет элда яшайдиган ўзбекларга она маданият билан боғлиқликни йўқотмасликка ва миллий байрамларнинг ҳиссий асосини сақлаб қолишга қандай ёрдам бераётганини кўрсатади.
Нафасли чолғулар ўзбек тўйлари ва байрамларида марказий ўринни эгаллайди. Уларнинг овози баландлиги, ҳиссиёт уйғотишдаги кучи ва катта аудиторияни бошқариш қобилияти билан ажралиб туради.
Нақшли мусиқанинг бой овози кўчадаги тантаналар учун ҳам, кенг заллар учун ҳам мос келади. Сергей Касьяннинг айтишича, нафасли чолғулар тадбирнинг ритмини белгилайди, ҳиссий туйғуларни бошқаради ва баъзан сценарийни алмаштиради.
Ўзбек маданиятида репетициялар ўтказиш одати йўқлиги ва аксарият заллар жонли ижро учун мослашмаганини инобатга олганда, мусиқачилар ўз қулоқлари ва тажрибаларига таянган ҳолда ишлашларига тўғри келади. Тўйлар давомида нафасли чолғулар – кларнет, саксофон ва дудук – зал, аудитория ва форматга мослашишга имкон беради.
Ҳар хил ёш ва маданият вакиллари қатнашган тадбирларда бундай ёндашув дастурини ҳаммага тушунарли қилади. Касьян ўзининг мусиқий маҳоратини 2000 йилдан бери Бухоро Мусиқачилар Ассоциациясида ривожлантириб келади.
Бу ерда у энг яхши методикалар, тантанали дастурларни ташкил этишнинг самарали усуллари ва бой репертуар тўпламларига эга бўлди. Ёшлар танлови ҳакамлар ҳайъати аъзоси сифатидаги тажрибаси унга ижро сифати учун қатъий мезонларни ишлаб чиқишга ёрдам берди.
Ўзбек диаспораси вакиллари ватандан узоқда бўлса ҳам, тўйларни барча урф-одатларга мос равишда ўтказишни давом эттирмоқда. Бу тил, турмуш тарзини ва она юрт оҳангини сақлашнинг бир усулидир.
Сергей Касьян ўз тажрибаси билан халқининг миллий анъаналарини асраб қолишга ҳисса қўшмоқда. У мусиқанинг таржима қилинмасдан ҳам маданий маъноларни етказиш имкониятига эга эканлигини таъкидлайди.
Мусиқа орқали, ҳатто чет элда ҳам, ўзбек халқининг миллий маданиятини сақлаш мумкин. Энг асосийси, мусиқачи юртдошларига мелодия орқали минглаб километрларни унуттириб, ватанига қайтиш имкониятини яратиб беради.
