Финляндияда қум батареяси ишга тушди: яшил энергияда янги давр бошланди

Дунё миқёсида барқарор энергия манбаларига ўтиш жараёнида Финляндияда яна бир инқилобий технология синовдан ўтди. Жанубий Финляндиянинг Порнаинен муниципалитетида қурилган ва бугунги кунда дунёда энг катта деб эътироф этилган қум батареяси расман ишга туширилди. Баландлиги 13 метр, кенглиги 15 метр бўлган бу улкан иншоот фақатгина маҳаллий эмас, балки глобал миқёсда ҳам энергия инфратузилмасида жиддий ўзгаришлар ясашга тайёр турибди.

Технология моҳияти ва афзалликлари

Қум батареяси ички қисмида тахминан 2000 тонна майдаланган совун тоши — стеатит — жойлашган бўлиб, бу табиий материал иссиқликни ажойиб тарзда сақлаш қобилиятига эга. Электр энергияси ортиқча ишлаб чиқилган пайтда, бу энергия қувурлар орқали тош материалга узатилади ва у ерда соатлар, кунлар ва ҳатто ҳафталар давомида ушлаб турилади. Керак бўлган пайтда эса ушбу сақланган энергия қайта сув ва буғ кўринишида чиқарилади ҳамда саноат ёки коммунал иситиш тизимларида самарали фойдаланилади.

Янги қум батареяси 1 мегаватт иссиқлик энергиясини етказиб бериш, 100 мегаватт-соатгача энергияни сақлаш имкониятига эга. Бу эса электр тармоқларига талаб камайган пайтда ортиқча энергияни йиғиб, талаб ошганда ундан фойдаланиш имконини беради.

Экологик ва иқтисодий фойдаси

Экологик жиҳатдан, қум батареяси йиллик 160 тонна углерод чиқиндиларини камайтиришга хизмат қилади. Иссиқлик чиқиндиларини 70 фоизгача қисқартириш имконияти билан ҳам бу технология келажакда тоза энергия бўйича энг долзарб ечимлардан бири сифатида қаралмоқда.

Яшил энергиянинг асосий муаммоси — қуёш ёки шамол энергияси фақат маълум вақтларда ишлаб чиқарилади. Қум батареяси эса ушбу муаммони ҳал қилиб, ортиқча энергияни сақлаш ва талаб ортганда тез фойдаланиш имкониятини яратади. Бу нафақат электр тармоқларининг барқарорлигини оширади, балки компанияларга рақобатбардошлик ва иқтисодий устунлик ҳам беради.

Янги давр бошланмоқда

Фин компанияси раҳбари Микко Паажаненнинг таъкидлашича, 2035 йилга бориб мамлакат иқлимга салбий таъсирини жиддий қисқартириш ниятида. Қум батареяси ана шу улкан мақсадга олиб борувчи катта қадам сифатида баҳоланмоқда.

Zamin.uz таҳририяти энг янги технологиялар ва глобал энергетика бозоридаги ўзгаришларни кузатишда давом этади. Финляндиядаги бу инқилобий лойиҳа эса, эҳтимол, бутун инсоният учун экологик тоза ва барқарор келажак сари йўл очиб беради. «Замин»ни Telegram’да ўқинг!