BMT Ukrainada urush davridagi jinoyatlar bo‘yicha hisobotini e’lon qildi

BMT Ukrainada urush davridagi jinoyatlar bo‘yicha hisobotini e’lon qildi
^{Foto: BMT/M.Minasi}

4 oktyabr, chorshanba kuni Inson huquqlari bo‘yicha Oliy komissar boshqarmasi (IHOKB) 2023 yil 1 fevraldan 31 iyulgacha bo‘lgan davrda Ukrainada inson huquqlari ahvoli haqidagi so‘nggi hisobotini e’lon qildi. U BMTning Ukrainadagi Inson huquqlari monitoringi missiyasi (IHMM) faoliyatiga asoslanadi.

Hujjatda qayd etilishicha, «Rossiyaning Ukrainaga keng ko‘lamli qurolli hujumi natijasida butun hisobot davrida tinch aholiga jiddiy va keng ko‘lamli zarar yetkazilgan, jumladan, o‘limlar, hayotga xavf tug‘diruvchi jarohatlar, uy-joylar va tirikchilik vositalari yo‘qolgan». Hisobot davrida IHOKB 4621 nafar tinch aholi vakillari orasidan qurbonlarni qayd etgan, ulardan 1028 nafari halok bo‘lgan va 3593 nafari yaralangan. Urush qurbonlari orasida 139 nafar o‘g‘il bola, 94 nafar qiz bola va 16 nafar jinsi hozircha noma’lum bola bor, deyiladi hisobotda. Qurbonlarning haqiqiy soni yuqori bo‘lishi mumkin.

Jinsiy zo‘ravonlik

IHOKB hisobot davrida rossiyalik harbiy xizmatchilar va rossiyalik qamoqxona xodimlari tomonidan to‘rt erkak va bir ayolga nisbatan sodir etilgan jinsiy zo‘ravonlik harakatlarini qayd etgan. «Bu holatlar Rossiya harbiy xizmatchilari tomonidan ilgari hujjatlashtirilgan jinsiy zo‘ravonlik holatlariga mos keladi», deyiladi hisobotda. Jinsiy zo‘ravonlik ko‘pincha jabrlanuvchilarni ozodlikdan mahrum qilish bilan birga kuzatilgan.

O‘zboshimchalik bilan qo‘lga olish va qamoqda saqlash

Ukrainaning Rossiya tomonidan egallab olingan hududida hisobot davrida IHOKB 43 nafar tinch aholini (35 erkak va 8 ayol) o‘zboshimchalik bilan qo‘lga olish va qamoqda saqlash holatlarini qayd etgan. 2022 yil fevralidan beri 996 nafar tinch aholi o‘zboshimchalik bilan ushlangan. Ulardan 80 nafari hibsda vafot etgan yoki jasadlarida zo‘ravonlik izlari bilan o‘lik holda topilgan, 468 nafari esa shu kungacha hibsda qolmoqda.

Shu bilan birga, IHOKB hisobot davrida Ukraina xavfsizlik kuchlari tomonidan o‘zboshimchalik bilan qo‘lga olish bo‘yicha oltita holatni (to‘rt nafar ayol va ikki erkak) hujjatlashtirgan. Ushlanganlarning aksariyati Rossiya harbiylari bilan hamkorlik qilish yoki ularga boshqa shakllarda yordam ko‘rsatishda gumonlangan.

Harbiy asirlarning o‘limi

IHOKB ukrainalik harbiy asirlarning jami qatl etilishi bo‘yicha oltita qo‘shimcha holatni hujjatlashtirdi, ularning barchasi hisobot davridan oldin sodir bo‘lgan. Huquq himoyachilari, shuningdek, ukrainalik harbiy asirlarga nisbatan qiynoqlar va shafqatsiz munosabat, shuningdek, ularni ushlab turishning dahshatli sharoitlari, jumladan, majburiy mehnat haqidagi xabarlarni hujjatlashtirishda davom etmoqda. «Hisobot davrida IHOKB tomonidan so‘ralgan 56 nafar ukrainalik harbiy xizmatchidan 51 nafari turli qiynoqlar va shafqatsiz munosabatga duchor bo‘lganini ma’lum qilgan», — deyiladi hujjatda. IHOKB, shuningdek, 26 nafar rossiyalik harbiy asir bilan suhbat o‘tkazdi, ulardan 12 nafari so‘roq paytida rasmiy interniratsiya joylariga olib ketilgunga qadar qiynoqqa solingan yoki shafqatsiz munosabatda bo‘lganini aytdi. Biroq, IHOKB Lviv harbiy asirlar lageridagi harbiy asirlarga munosabatda sezilarli yaxshilanishlar, xususan, oziq-ovqat ratsionining ko‘payishi va jazo sifatida jismoniy mashqlar to‘xtatilganini qayd etdi.

Olenovkada ukrainaliklar o‘limi HIMARS zarbasi bilan bog‘liq emas

2022 yil 28 iyuldan 29 iyulga o‘tar kechasi Rossiya tomonidan egallab olingan Donetsk viloyatidagi Olenovka yaqinida axloq tuzatish koloniyasining portlashi tufayli kamida 51 nafar ukrainalik harbiy asirning halok bo‘lishiga va kamida 139 nafarining yaralanishiga Ukraina qurolli kuchlari tomonidan uchirilgan HIMARS raketasi sababchi bo‘lmagan, deb hisoblaydi IHOKB. Mavjud foto va video materiallar tahlili shuni ko‘rsatdiki, kazarmaga yetkazilgan zarar sharqdan qilingan hujumga mos keladi. Rossiya harbiy asirlarni front chizig‘iga yaqin bo‘lgan koloniyada saqlagan, ularni xavf ostiga qo‘ygan, bu esa harbiy asirlarning xavfsizligiga oid xalqaro humanitar huquq qoidalariga ziddir. IHOKB yana bir bor ushbu hodisa bo‘yicha to‘liq va xolis tergov o‘tkazish, jumladan xalqaro tergovchilarning voqea joyiga kirishi zarurligini ta’kidladi.

Hujjatda ta’kidlanishicha, hisobotda keltirilgan ma’lumotlar, birinchi navbatda, Rossiya tomonidagi qonunbuzarliklar bo‘yicha to‘liq bo‘lmasligi mumkin. Moskva tomonidan tayinlangan egallab olingan hududlarning mahalliy ma’muriyatlari BMT kuzatuvchilarini u yerga kiritmayapti.

Yangiliklar