Ukrainadan tarixiy zarba: «Pautina» operatsiyasi qanday amalga oshirildi?

Ukraina xavfsizlik xizmati (UXX) tomonidan amalga oshirilgan va dunyo hamjamiyatining katta qiziqishini uyg‘otgan «Pautina» deb nomlangan maxsus operatsiyaning tafsilotlari ochiqlandi. Bunga qadar keng omma uchun sir saqlangan mazkur operatsiya Rossiya harbiy aviatsiyasi uchun katta zarar yetkazishni maqsad qilgandi. Ukraina tomoni rasmiy bayonotda bu missiyaning muvaffaqiyatli bajarilganini ma’lum qildi.

Ukraina xavfsizlik xizmati tarqatgan xabarda ma’lum qilinishicha, ushbu keng ko‘lamli va o‘ta murakkab operatsiya natijasida Rossiyaning eng muhim strategik aviatsiya bazalarida joylashgan samolyotlarning 34 foizi yo‘q qilingan. Taxminiy hisob-kitoblarga ko‘ra, yakson qilingan harbiy aviatsiya texnikalarining umumiy qiymati 7 milliard AQSH dollariga tenglashadi. Ayni shu raqam «Pautina» operatsiyasining qanchalik keng qamrovli va jiddiy bo‘lganini ko‘rsatib turibdi.

Mazkur operatsiyaning aniq detallari bilan birgalikda Ukraina xavfsizlik xizmati rahbari Vasiliy Malyukning «Pautina» operatsiyasining sxemasi yonida tushgan surati ham tarqaldi. Ukraina prezidenti Volodimir Zelenskiy esa UXX rahbari bilan uchrashuv o‘tkazib, bu keng qamrovli maxsus operatsiyaning natijalari va batafsil hisobotlarini tingladi. Zelenskiy bu operatsiyaning natijalarini yuqori baholab, uning butun dunyo tarix darsliklariga kiritilishiga ishonch bildirdi.

Prezident Zelenskiy ushbu maxsus operatsiyaning rejalashtirilishi va amalga oshirilishi uchun bir yarim yildan ortiq vaqt ketganini ta’kidladi. Aniq qilib aytganda, operatsiyaning dastlabki rejasi tuzilgan kundan to uning yakunlanishigacha 1 yil 6 oy va 9 kun o‘tgan. «Bu Ukraina mustaqil tarzda rejalashtirgan va amalga oshirgan eng uzoq muddatli va eng muvaffaqiyatli operatsiyadir», deb qayd etdi Zelenskiy o‘zining murojaatida.

Operatsiya doirasida jami 117 ta maxsus FPV turidagi dronlardan foydalanilgan. Bu dronlarning har birini boshqargan operatorlar ham aynan shuncha miqdorda bo‘lgan. Prezidentning aytishicha, mazkur operatsiyani amalga oshirish uchun Ukraina xavfsizlik xizmatining maxsus bo‘linmasi Rossiya hududiga ham kirib, u yerda maxsus idora tashkil etgan. Eng qizig‘i va ayni paytda eng kutilmagan tafsilotlardan biri shu bo‘ldiki, bu «ofis» Rossiyaning Federal xavfsizlik xizmati boshqarmasi binolari yonida joylashgan edi.

Mazkur maxsus operatsiya doirasida 1 iyun kuni Rossiyaning bir necha mintaqalarida – Murmansk, Irkutsk, Ryazan va Ivanovo oblastlarida joylashgan harbiy aerodromlarga keng ko‘lamli dronlar hujumlari uyushtirilgan. Ukraina ommaviy axborot vositalari bu dronlar hujumlarini ham aynan «Pautina» maxsus operatsiyasi deb atashdi.

Hujumlarda FPV-dronlari «Dyagilevo», «Olenya», «Belaya» va «Ivanovo» harbiy aerodromlariga aniq zarbalar bergan. Mazkur dronlar aerodromlar yaqinidagi yo‘llarga joylashtirilgan yuk mashinalaridan uchirilgan va bu reja Rossiya harbiy qo‘mondonligi uchun kutilmagan zarba bo‘ldi. Oqibatda Rossiya strategik aviatsiyasiga qarashli 41 ta muhim harbiy samolyot, jumladan, A-50, Tu-95 va Tu-22 M3 kabi strategik bombardimonchi samolyotlar yoqib yuborilgan.

Rossiya Mudofaa vazirligi ham bu voqeani tan olishga majbur bo‘ldi. Rossiya harbiy idorasi Ukraina tomonidan haqiqatdan ham bir nechta oblastlardagi harbiy aerodromlarga hujumlar amalga oshirilganini tasdiqladi. Ammo ularning ma’lumotiga ko‘ra, faqatgina Murmansk va Irkutsk oblastlaridagi aerodromlarda «ayrim aviatsiya texnikalariga zarar yetkazilgan». Boshqa mintaqalarda esa, Rossiya rasmiylari ta’kidlashicha, «barcha terrorchilik harakatlari muvaffaqiyatli tarzda qaytarilgan». Rossiya tomoni shuningdek, ushbu hujumlarda harbiylar va tinch aholi vakillari orasida jabrlanganlar yo‘qligini bildirdi.

Ukraina xavfsizlik xizmati bu operatsiyani o‘zini himoya qilish yo‘lidagi muhim qadam deb hisoblaydi va buni butun dunyoga ko‘rsatishda davom etadi. «Biz o‘zimiz va o‘z vatanimizni himoya qilish uchun barcha imkoniyatlarni ishga solamiz. Rossiya ushbu urushni tugatish zarurligini anglashi kerak», deydi Zelenskiy.

Mazkur voqea dunyo bo‘ylab keng muhokamalarga sabab bo‘lib, harbiy ekspertlar tomonidan turlicha baholanmoqda. Ayrim ekspertlar buni Ukraina tomonining strategik yutig‘i deb baholasa, boshqalari bu hujum Rossiyaning harbiy imkoniyatlariga jiddiy ta’sir qilmasligini ta’kidlamoqda. Biroq, bir narsa aniqki, bu missiya Ukraina-Rossiya mojarosidagi muhim burilish nuqtalaridan biri sifatida tarixda qoladi. Ukraina bu bilan dunyoga o‘zining mudofaa qobiliyatini yana bir marta namoyish qildi va buni xalqaro hamjamiyat ham e’tirof etmoqda.