Rossiyalik bolalarning hayoti internet domiga tushib qoldimi?

Zamonaviy bolalik haqida gap ketganda, avvalambor ko‘z oldimizda smartfonlar, planshetlar va turli gadjetlar paydo bo‘ladi. MTS tomonidan Bolalar kuni munosabati bilan o‘tkazilgan keng ko‘lamli tadqiqot natijalari ham bunga tasdiq bo‘ldi. Unga ko‘ra, Rossiyada 4 yoshdan 14 yoshgacha bo‘lgan bolalarning internetdan foydalanish ko‘rsatkichi ancha yuqori ekanligi ma’lum bo‘ldi.

Mutaxassislarning qayd etishicha, hozirgi bolaning birinchi elektron qurilmasi o‘rtacha 5 yoshida, SIM-kartaga ega bo‘lgan birinchi gadjeti esa taxminan 6-8 yoshda paydo bo‘lmoqda. Bu ko‘rsatkichlarning yuqoriligi, bolalarning ijtimoiylashuv jarayoni va kundalik hayotida raqamli vositalarning ahamiyati ortib borayotganidan dalolat beradi.

Yosh guruhlari bo‘yicha internet faoliyatiga e’tibor qaratadigan bo‘lsak, tahlilchilarning fikricha, 11-14 yoshli bolalar eng ko‘p internetga tobe bo‘lib qolmoqda. Bu yoshdagi bolalarning 39 foizi kuniga 6-8 soatni internet tarmog‘ida o‘tkazadi. Undan keyingi o‘rinda turgan 7-10 yosh guruhidagi bolalarning deyarli yarmi, ya’ni 41 foizi kuniga 3-5 soatini onlayn muhitda o‘tkazishadi. Eng kichik yoshdagi, ya’ni 4-6 yoshli bolalarning 43 foizi esa internetdan kuniga ikki soatdan ko‘p bo‘lmagan vaqt foydalanishi kuzatilmoqda.

Bolalarning onlayn muhitdagi qiziqishlari ham tahlil qilingan. Bu yoshdagi foydalanuvchilarning ko‘pchiligi messenjerlarda muloqot qilish (74%), ijtimoiy tarmoqlarda faoliyat yuritish (71%), turli mobil o‘yinlarda ishtirok etish (70%) hamda videoxizmatlardagi ko‘ngilochar videolarni ko‘rish (66%) bilan mashg‘ul bo‘ladi.

Tadqiqot shuningdek, ota-onalar bolalarining internetdan foydalanishiga nisbatan qanday choralar ko‘rayotgani haqida ham ma’lumot berdi. Ma’lum bo‘lishicha, ota-onalarning 79 foizi farzandini internetdagi ehtimoliy xavf-xatarlar haqida tushuntirish suhbatlari o‘tkazish bilan cheklanadi. Respondentlarning 59 foizi bolalarining ekran vaqtiga cheklov o‘rnatishni afzal ko‘rsa, 38 foizi muntazam ravishda brauzer tarixi va qurilma faoliyati haqidagi ma’lumotlarni tekshirib boradi.

Shu bilan birga, bolalarning telefon orqali faoliyatida xavfsizlik bilan bog‘liq yana bir muhim jihat ham aniqlangan. MTS hisobotiga ko‘ra, har bir bola noma’lum raqamlarga o‘rtacha oyiga 17 marta qo‘ng‘iroq qiladi. Bu holat bolalarning onlayn muhitdagi xavfsizligi uchun maxsus texnik vositalarga ehtiyojni oshirmoqda. MTS bu muammoga yechim sifatida “Himoyachi” xizmati, "Membrana Kids" mobil ilovasi va "Mening MTSim" ilovasidagi "Oilaviy guruh" funksiyasini taqdim etmoqda. Ushbu vositalar yordamida ota-onalar farzandlarini onlayn firibgarlik va boshqa salbiy ta’sirlardan himoya qilishlari mumkin.

Hozirda mazkur xizmatlarni sinov tarzida 6 iyungacha ulagan barcha foydalanuvchilar 30 kun davomida ushbu vositalardan bepul foydalanish imkoniyatiga ega bo‘lishadi. Bu ota-onalar uchun yaxshi imkoniyat bo‘lib, farzandlarini xavfsiz internet muhiti bilan ta’minlashlari uchun qulay sharoit yaratadi.

MTS tadqiqotida jami 2000 nafar respondent ishtirok etgan bo‘lib, ular aholisi 100 ming kishidan ziyod bo‘lgan shaharlarda istiqomat qiluvchi bolalarning ota-onalari hisoblanadi. Shuningdek, kompaniya o‘z abonentlarining anonimlashtirilgan ma’lumotlari asosida ham tahlil o‘tkazgan.

Mutaxassislar ta’kidlaganidek, zamonaviy bolalarning raqamli olami bilan uzviy bog‘liqlikda yashashi tabiiy jarayon bo‘lib qoldi. Biroq, ushbu raqamli muhitda bolalarning xavfsizligi va ularning internetga qaramligining oldini olish ota-onalarning doimiy e’tiborini talab qiladigan muhim masalaga aylanmoqda. Shuning uchun bugundanoq ota-onalar farzandlarining raqamli dunyodagi hayotini nazorat qilish va ularni xavf-xatarlardan himoya qilishning samarali usullaridan foydalanishlari kerak. Bu orqali ular farzandlarining sog‘lom raqamli muhitda o‘sib-ulg‘ayishiga hissa qo‘shgan bo‘lishadi.