Ilon Mask BMTga qarshi keskin bayonot bilan chiqdi!

Dunyodagi eng nufuzli va bahsli tadbirkorlardan biri bo‘lgan amerikalik milliarder Ilon Mask yana bir bor dunyo hamjamiyatining diqqat markaziga tushdi. Bu safar u o‘zining keskin tanqidi bilan Birlashgan Millatlar Tashkilotiga (BMT) qarshi chiqish qildi va hatto bu xalqaro tashkilotni moliyaviy tomondan qo‘llab-quvvatlashni butunlay to‘xtatishga chaqirdi.

X ijtimoiy tarmog‘idagi o‘zining shaxsiy sahifasida Ilon Mask BMT Bosh kotibi Antoniu Guterrishning bayonoti aks etgan videoga qattiq javob qaytardi. Antoniu Guterrish videoda ijtimoiy tarmoqlar va raqamli platformalar odamlarni adashtirish, ular orasida nafrat uyg‘otish hamda jamiyatni bo‘lib tashlash uchun ko‘p qo‘llanilayotganini ta’kidlagan va xalqaro hamjamiyat bu muammoga jiddiy yondashishi kerakligini aytgan edi.

Guterrishning ushbu fikrlari, ko‘rinishidan, Ilon Maskka yoqmagan va amerikalik milliarder bunga javoban, o‘zining sahifasida keskin ravishda «BMTni moliyalashtirishdan mahrum qiling!» deya bayonot bergan. Bu juda ko‘p bahs va munozaralarga sabab bo‘ldi.

Eslatib o‘tamiz, Ilon Mask avvalroq AQSH prezidenti Donald Tramp ma’muriyatida davlat boshqaruvining samaradorligini oshirish bo‘yicha maxsus idora (DOGE) faoliyatini nazorat qilgan edi. Bu esa uning xalqaro moliyaviy qarorlar bo‘yicha jiddiy tajribaga ega ekanini ko‘rsatadi.

Aslida, AQSHning o‘zini ham BMT va boshqa xalqaro tashkilotlarga nisbatan pozitsiyasi so‘nggi vaqtlarda keskin o‘zgarmoqda. May oyi boshida Tramp ma’muriyati 2026-moliyaviy yil uchun federal budjet loyihasini taqdim etdi. Unga ko‘ra, AQSHning BMT, YUNЕSKO va Jahon sog‘liqni saqlash tashkilotiga (JSST) a’zolik badallarini to‘xtatib turish taklif etilgan edi.

Shu bilan birga, AQSH prezidentiga ushbu xalqaro tashkilotlarni moliyalashtirishni o‘z xohishiga ko‘ra davom ettirish vakolati ham berilmoqda. Bu maqsadlar uchun esa 2,9 milliard dollar hajmida maxsus «strategik investitsiyalar» jamg‘armasini tashkil etish nazarda tutilgan.

Bundan tashqari, AQSH tomoni BMTning turli tinchlikparvar missiyalarini moliyalashtirishdan voz kechish orqali xarajatlarni yana 1,6 milliard dollarga qisqartirishga harakat qilmoqda. Ayniqsa, bu missiyalarning samarasiz ekanligiga ko‘plab tanqidlar mavjud.

Maskning bu chiqishi, AQSH hukumati tomonidan taklif etilayotgan moliyaviy choralar bilan uyg‘unlik kasb etmoqda. Biroq ushbu bayonot jahon jamoatchiligida turli qarashlarni yuzaga keltirmoqda.

Bir tomondan, ko‘plab kuzatuvchilar BMT va boshqa xalqaro tashkilotlarning samarasizligi haqida doimiy tanqidlarni bildirib kelishadi. Ikkinchi tomondan, xalqaro hamjamiyat BMT singari tashkilotlarning global muammolarni hal etishdagi muhim rolini ham e’tirof etib kelmoqda.

Xo‘sh, Maskning keskin chaqiruvi amalga oshadimi yoki bu faqatgina navbatdagi shov-shuvli chiqishmi — buni vaqt ko‘rsatadi. BMT va xalqaro hamjamiyat qanday javob qaytaradi — bu hozircha ochiq savol bo‘lib qolmoqda.