Rossiya-Ukraina muzokaralari: tinchlik memorandumlari umidlari va yangi xavflar

Rossiya va Ukraina o‘rtasida tinchlik o‘rnatish bo‘yicha navbatdagi bosqich muzokaralari yaqinlashmoqda. Rossiya prezidentining matbuot kotibi Dmitriy Peskov ma’lum qilishicha, ikki davlat delegatsiyalari tomonidan tayyorlangan memorandumlar loyihalari almashilgan va ularni har tomon sinchiklab o‘rganishi talab etiladi. Faqat shundan so‘ng muzokaralarning keyingi raundi bo‘lib o‘tadigan sana va shartlar kelishib olinadi.

Kreml vakili ushbu jarayonning aniq muddatini belgilash qiyinligini alohida ta’kidladi. «Muzokaralar o‘tkazish tezligi standartlashtirilmagan holda, har ikki tomonning muzokaralarni davom ettirish istagi va tayyorligiga bog‘liq bo‘ladi», dedi Peskov. Uning so‘zlariga ko‘ra, hozirda aloqalar o‘rnatilib, tomonlar o‘rtasida munosabatlar shakllanmoqda, shuning uchun optimal muddatlarni belgilash muhim vazifa hisoblanadi.

2 iyun kuni Istanbulda qayta tiklangan to‘g‘ridan to‘g‘ri muzokaralarning ikkinchi bosqichi o‘tkazildi va u bir soatdan ortiq davom etdi. Delegatsiyalar muloqotni rus tilida olib borishdi va har bir tomon o‘zining nizoni hal qilish bo‘yicha takliflari bilan hujjatlarni almashdi. Rossiya delegatsiyasi rahbari Vladimir Medinskiy Ukrainaga ikki qismdan iborat memorandum taqdim etilganini ma’lum qildi. Birinchi qism umumiy masalalarga bag‘ishlangan bo‘lsa, ikkinchi qismida o‘t ochishni to‘xtatish bo‘yicha bir nechta aniq takliflar keltirilgan.

Ukraina delegatsiyasining rahbari, mudofaa vaziri Rustem Umerov esa navbatdagi yig‘ilishni 20-30 iyun kunlari o‘tkazish taklifini ilgari surdi. Shu bilan birga, tomonlar asirlarni almashish borasida aniq kelishuvga erishdi. Har ikki mamlakatdan 25 yoshgacha bo‘lgan yosh va og‘ir kasal asirlarni qamrab olgan «hamma uchun hamma» formatidagi almashuv amalga oshiriladi. Har bir tomondan kamida 1000 nafar asir almashish rejalashtirilmoqda.

Rossiya, shuningdek, frontning ayrim uchastkalarida ikki-uch kunlik vaqtinchalik sulh tuzishni ham taklif qilgan. Biroq hozircha Ukraina tomoni bu taklifga aniq javob bermagan.

Peskovning qayd etishicha, vaziyatning keskinlashuvi ham muzokaralar jarayoniga ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Jumladan, Kreml vakili dushman tomonidan Qrim ko‘prigiga qarshi yana bir hujum amalga oshirilganini tasdiqladi, ammo bu hujum natijasida ko‘prikka zarar yetmagan. Ukraina Xavfsizlik xizmati esa bu hujumni «yangi noyob operatsiya» sifatida e’lon qilib, ko‘prikning suv osti qismlari zarar ko‘rganini ma’lum qilgan edi.

Shuningdek, Rossiya tomoni mamlakat hududidagi bir qator aerodromlarga qilingan dron hujumlarini «terrorchilik akti» deb baholab, bu bo‘yicha tekshiruv ishlarini boshladi. Kreml bu hujumlarni tashkil qilganlarni aniqlash va javobgarlikka tortish uchun barcha choralar ko‘rilishini ma’lum qildi. Bu holatlar, shubhasiz, ikki davlat o‘rtasidagi muzokaralar jarayoniga ta’sir ko‘rsatadi va vaziyatni yanada chigallashtirishi mumkin.

Shunday bo‘lsa-da, Kreml vakili muzokaralarning samarali bo‘lishi uchun tomonlar muloqotga ochiq bo‘lishlari zarurligini alohida ta’kidladi. Ayni paytda, Rossiya prezidenti Vladimir Putin ham bir qator xalqaro telefon muloqotlarini o‘tkazishni rejalashtirmoqda, bu esa muzokaralar jarayonini xalqaro darajadagi hamkorlar orqali yanada tezlashtirish va samaraliroq qilishga qaratilgan bo‘lishi mumkin.

Hozircha muzokaralar istiqboli aniq emas va tomonlar o‘rtasidagi o‘zaro kelishmovchiliklar davom etmoqda. Shu sababli kelgusi uchrashuvlar muzokaralarning kelajagini belgilashi mumkin bo‘lgan muhim ahamiyat kasb etadi. “Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!