Erdo‘g‘on va Pashinyan uchrashuvi Yaqin Sharq va Kavkaz uchun ne degani?

20 iyun kuni Turkiya tashqi siyosatida tarixiy voqelik sodir bo‘ldi – prezident Rajab Toyyib Erdo‘g‘an Istanbul shahrida Armaniston bosh vaziri Nikol Pashinyanni qabul qildi. Bu haqda Turkiya prezidentining aloqa bo‘limi rasman X ijtimoiy tarmog‘i orqali ma’lumot berdi.

Uchrashuv Dolmabahche saroyida bo‘lib o‘tdi. U nafaqat ikki mamlakat o‘rtasidagi uzoq yillik muzlab qolgan munosabatlarni yaqinlashtirish, balki butun Kavkaz mintaqasidagi tinchlik jarayoni uchun ham muhim ahamiyat kasb etadi. Armaniston parlamenti spikeri Alen Simonyan bu tashrifni “tarixiy voqea” deb baholadi va bu Armaniston rahbarining Turkiyaga shunday darajadagi birinchi rasmiy tashrifi ekanini ta’kidladi.

Eslatib o‘tamiz, Pashinyan avval ham, 2023 yili Turkiyaga – Erdo‘g‘anning inauguratsiya marosimida ishtirok etish uchun borgan edi. Ammo bu galgi tashrif – ikki mamlakat o‘rtasida diplomatik munosabatlar mavjud bo‘lmagan holda, to‘g‘ridan to‘g‘ri muloqot formatida kechdi. Yerevan bu tashrifni nafaqat Anqara bilan aloqalarni yaxshilash, balki Boku bilan kechayotgan ziddiyatni hal etishda vositachilik uchun ham zarur, deya ta’rifladi.

AFP agentligining xabar berishicha, Pashinyan Turkiyaga Erdo‘g‘anning shaxsiy taklifi bilan kelgan. Ushbu muzokaralar doirasida Turkiya yetakchisi Isroil va Eron o‘rtasidagi hozirgi jiddiy vaziyat, Yaqin Sharqdagi xavf-xatarlar va mintaqadagi barqarorlik borasidagi tashvishlarini ham bayon etgan. Turkiya – ham Eron, ham Armaniston bilan umumiy chegaraga ega davlat sifatida, tinchlikni ta’minlashda faol diplomatik vositalardan foydalanishini ma’lum qildi.

Erdo‘g‘an, shuningdek, Ozarbayjon va Armaniston o‘rtasidagi so‘nggi muzokaralarda erishilgan kelishuvni ham yuqori baholadi va uni qo‘llab-quvvatlashga chaqirdi. Istanbuldagi muzokaralar davomida Janubiy Kavkazda tinchlik jarayonini ilgari surish, kelishmovchiliklarni diplomatik yo‘l bilan hal qilish, mintaqada uzoq muddatli barqarorlikni ta’minlash kabi masalalar muhokama qilindi.

Anadolu agentligi ta’kidlashicha, Erdo‘g‘anning “bizning maqsadimiz faqat Turkiya-Armaniston munosabatlarini emas, balki Kavkaz va Yaqin Sharqdagi barcha ziddiyatlarni hal qilishga xizmat qiladigan tuzilishni barpo etish” degan so‘zlari, bu uchrashuvga yuqori siyosiy bag‘rikenglik va tinchlikparastlik ruhini bag‘ishladi.

Bu muloqot ikki tomonlama diplomatiyaning eng muhim bosqichlaridan biri sifatida tarixda qolishi kutilmoqda. Kavkazdagi barqarorlik nafaqat Turkiya va Armaniston, balki butun mintaqaning kelajagi uchun hal qiluvchi ahamiyatga ega. “Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!