Ibodatxona jangi: Tailand chegarani yopdi, Kambodja kinoni taqiqladi

Janubiy-Sharqiy Osiyodagi tarixiy va siyosiy tortishuv yana qaysi tomonga og‘adi? Tailand va Kambodja o‘rtasidagi ko‘p yillik hududiy bahs yana qayta alangalandi. Sabab — Preax Vixear ibodatxonasi atrofidagi qurolli to‘qnashuvda kambodjalik harbiy halok bo‘lgani ma’lum qilindi.

To‘qnashuv va oqibatlari

Hodisa ortidan Tailand hukumati mamlakatning yettita chegaraviy provinsiyasi orqali Kambodja fuqarolarining kirishini vaqtincha to‘xtatdi. Bu keskin qaror nafaqat chegara harakatini chekladi, balki ikki davlat o‘rtasidagi munosabatlarga ham jiddiy ta’sir ko‘rsatdi.

Kambodjaning javobi: kino, mahsulot va viza cheklovi

Kambodja esa uzoq kuttirmay, javob choralarini e’lon qildi:
– Tailand filmlarini mamlakatda namoyish qilish taqiqlandi;
– Tailand mahsulotlarining importi cheklandi;
– Tailandliklar uchun viza olish talablari qattiqlashtirildi.

Bu choralar ortidan ikki davlat o‘rtasidagi ziddiyat diplomatik doiradan tashqariga chiqib, iqtisodiy va madaniy munosabatlarga ham ta’sir ko‘rsata boshladi.

Nizo ildizi — tarixiy ibodatxona

Muammo markazida — qadimiy Preax Vixear ibodatxonasi joylashgan. 1962 yilda BMT Xalqaro sudi ushbu arxitektura yodgorligini rasman Kambodja hududi deb topgan. Biroq Tailand bu qarorni shubha ostiga qo‘ygan va hududni de-fakto tark etgan bo‘lsa-da, uni haqiqiy egasi sifatida tan olmagan.

YUNЕSKOning tan olishi va yangi bosqich

2008 yilda YUNЕSKO ibodatxonani Kambodja obyekti sifatida Butunjahon merosi ro‘yxatiga kiritgani ziddiyatni yanada keskinlashtirdi. Tailandda keng ko‘lamli norozilik namoyishlari boshlandi va oxirida ikki mamlakat harbiy kuchlari o‘rtasida to‘qnashuvlar ro‘y berdi.

Osiyodagi noyob tarixiy inshoot — siyosiy qurolga aylanmoqda

Ikki davlatning tor-mor qilingan diplomatik munosabatlari fonida tarixiy ibodatxona siyosiy tortishuv obyektiga aylanib bormoqda. Mamlakatlar o‘rtasidagi hozirgi vaziyat nafaqat mintaqaviy barqarorlik, balki butun Janubiy-Sharqiy Osiyodagi osoyishtalik uchun ham xavotirli signal bo‘lib qolmoqda. “Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!