Ukrainadagi litiy konining taqdiri: Rossiya qo‘lidagi qimmatli xazina haqida nimalar ma’lum?

— Rossiya qo‘shinlari Donetskda qanday hududni nazoratga oldi?

So‘nggi xabarlarga ko‘ra, Rossiya armiyasi Donetsk viloyatidagi strategik ahamiyatga ega bo‘lgan Shevchenko qishlog‘i ustidan to‘liq nazorat o‘rnatgani ma’lum bo‘ldi, deb xabar berdi lefigaro.fr. Bu hudud faqat harbiy nuqtayi nazardan emas, balki iqtisodiy jihatdan ham juda qimmatli. Sababi, aynan shu yerda Ukrainadagi eng istiqbolli litiy konlaridan biri joylashgan.

— Shevchenko qishlog‘ining geografik va strategik ahamiyati nimada?

Mazkur qishloq Dnepropetrovsk viloyati bilan chegaradosh, front chizig‘idan atigi uch kilometr masofada. Yaqin atrofda — yanvar oyida Rossiya nazoratiga o‘tgan Velika Novosyolka shahri bor. Ko‘rinishidan, qishloqning sharqiy qismida joylashgan kon bir necha kundan beri rus harbiylari nazoratida.

— Litiy konining xususiyatlari qanday?

1982 yilda topilgan Shevchenko koni 40 gektar maydonni o‘z ichiga oladi. Ukraina geologlari ma’lumotlariga ko‘ra, bu hududdagi rudada litiy olinadigan spodumen minerali miqdori 90 foizga yetadi — bu esa uni Ukrainadagi litiy oson olinadigan yagona konga aylantiradi. Shuningdek, konda tantal, niobiy, berilliy, rubidiy va seziy kabi nodir metallar ham mavjud.

— Ukrainada yana qaysi litiy konlari bor?

Mamlakatda to‘rtta yirik litiy koni bor, shulardan ikkitasi — g‘arbiy hududlarda, Kiyev nazorati ostida qolgan, qolgan ikkitasi esa — Azov dengizi yaqinidagi Shevchenko va Krutaya Balka — ayni paytda Rossiya nazoratida.

— Bu kon nega xalqaro maydonda shuncha muhim?

Litiy — elektromobillar va zamonaviy elektron qurilmalar uchun akkumulator ishlab chiqarishda asosiy element. Oxirgi yillarda uning narxi keskin oshib, strategik resursga aylandi. Yevropa uchun Ukrainadagi litiy zaxiralari — asosiy muqobil manba. 2022 yilgi ma’lumotlarga ko‘ra, mamlakatda 500 ming tonnagacha litiy zaxiralari bor — bu hatto Portugaliyadan ko‘p.

— Litiy qazib olishda qanday muammolar bor?

lefigaro.fr nashri ta’kidlaganidek, Ukrainada litiy qazib olish oson emas. Chunki konlar asosan qattiq toshlarda joylashgan va bu Lotin Amerikasidagi tuzli ko‘llardan litiy qazib olishga nisbatan ancha katta sarmoya talab qiladi. Infratuzilma, xavfsizlik va transport muammolari ham mavjud.

— Rossiya va Ukraina bu manba uchun qanday harakat qilmoqda?

Rossiya ushbu hududni nazoratga olishi bilan, mamlakat uchun strategik ahamiyatga ega bo‘lgan konlardan foydalanish imkoniyatiga ega bo‘ldi. Ukraina esa qolgan konlarini saqlab qolish va litiy eksportini yo‘lga qo‘yishga harakat qilmoqda.

Xulosa
Shevchenko qishlog‘idagi litiy koni ustidagi nazorat Rossiya va Ukraina o‘rtasidagi iqtisodiy va siyosiy raqobatda yangi bosqichni boshlab berdi. Global elektromobil va elektron qurilmalar sanoati uchun ushbu hududdagi barqarorlik va nazorat masalasi xalqaro ahamiyatga ega bo‘lib bormoqda. Yaqin yillarda ushbu konlar kim qo‘lida ekanligi nafaqat mintaqaviy, balki Yevropa bozori uchun ham hal qiluvchi ahamiyatga ega bo‘ladi. “Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!