Oxirgi yillarda o‘smirlar va yoshlar hayotiga tahdid solayotgan xavfli omillardan biri – turli jinoiy guruhlar va ular ortida turgan submadaniyatlardir. Xususan, “AUYE” deb nomlangan va jinoyat dunyosi qoidalariga asoslangan harakat ko‘plab insonlar, ayniqsa, yoshlar hayotini xavf ostiga qo‘ymoqda. Bu haqda Davlat xavfsizlik xizmati ochiq bayonot berdi.
Bu harakat nima?
Ma’lum qilinishicha, AUYE – “Arestantskiy uklad yedin” iborasining qisqartmasi bo‘lib, u Rossiya hududida shakllangan va “o‘g‘rilar qonunlari”ni targ‘ib qiluvchi jinoiy tuzum sifatida belgilangan. Bu harakat qamoqxona muhitini, uning madaniyati va tartib-qoidalarini romantiklashtirib, hayot tarzi sifatida keng jamoat orasida ommalashtirishga urinadi.
Xavf qay darajada?
AUYE – oddiy g‘oya emas. U faqat ijtimoiy tarmoqlarda tarqaladigan “ko‘ngilochar” kontent emas, balki aniq maqsadlarga ega bo‘lgan, jinoiy muhitni ideallashtiruvchi va yoshlar ongini zaharlovchi tashkiliy tuzilma hisoblanadi. Uning ta’siri nafaqat voyaga yetmaganlarga, balki chet elda mehnat qilayotgan o‘zbekistonlik muhojirlarga ham yetib borgan.
Ma’lumotlarga ko‘ra, oxirgi yillarda bir qancha hamyurtlarimiz Rossiya hududida aynan shu harakatga aloqadorligi uchun jinoiy javobgarlikka tortilib, jazoga tortilgan. Bu holat, o‘z navbatida, fuqarolar orasida jiddiy xavotir uyg‘otmoqda.
Targ‘ibot qanday amalga oshirilmoqda?
DXX ma’lum qilishicha, AUYE guruhi o‘z targ‘ibotini asosan internet tarmoqlari, ijtimoiy media platformalari va yopiq chatlar orqali olib boradi. Ular qiziquvchan yoshlarni o‘z ta’siriga tortib, asta-sekin jinoiy muhitga kiritadi. Harakatning bu kabi shakli odamni jinoyat dunyosiga yetaklashi va o‘z hayotini yo‘qotishiga sabab bo‘lishi mumkin.
Javobgarlik qanday?
Rossiya Federatsiyasi qonunchiligida AUYE harakati ekstremistik tashkilot sifatida e’tirof etilgan. Unda ishtirok etish yoki uni targ‘ib qilish 300 ming rubldan 600 ming rublgacha jarima to‘lash yoki bir yilgacha ozodlikdan mahrum etilish kabi jazolarga sabab bo‘ladi. Ayrim hollarda, 4 yilgacha majburiy mehnat ishlari yoxud 6 yilgacha qamoq jazosi ham belgilangan.
Xulosa
Bugungi kunda yoshlar va muhojirlarni turli jinoiy harakatlardan asrash nafaqat oila, balki jamiyatning har bir a’zosi zimmasidagi muhim mas’uliyatdir. Bunday xavfli tashkilotlarning ta’sir doirasi kengaymasligi uchun har bir fuqaro hushyor va ogoh bo‘lishi, farzandi va yaqinlari hayotidagi o‘zgarishlarni sinchkovlik bilan kuzatishi zarur.
E’tibordan chetda qolmaslik, turli “romantik” qiyofada ko‘rsatilgan jinoiy fikrlardan uzoq turish — tinch va xavfsiz hayot sari qadamdir.
