10 dekabr kuni AQSH prezidenti Donald Tramp uzoq vaqtdan beri va’da qilib kelgan «Trump Gold Card» – «Oltin karta» nomli maxsus viza dasturini rasman ishga tushirdi. Ushbu inqilobiy dastur 1 million AQSH dollari miqdoridagi badalni to‘lagan shaxslarga va har bir chet ellik xodim uchun 2 million dollar to‘lagan korporatsiyalarga AQSHda qonuniy maqom olish, keyinchalik esa fuqarolikka ega bo‘lish yo‘lini taklif etmoqda.
Eng yaxshi iste’dodlar uchun yangi yo‘l
Donald Trampning fikricha, ushbu yangi viza dasturi AQSHga eng yaxshi iqtidorlarni jalb qilish bilan birga, federal g‘aznaga katta daromad keltiradi. Prezident bir necha oy davomida bu oltin karta tashabbusini faol targ‘ib qilib keldi.
The Associated Press nashrining AQSH rasmiylariga tayanib yozishicha, dastur doirasida kelib tushadigan barcha mablag‘lar «AQSH hukumati ixtiyoriga o‘tadi» va Moliya vazirligi boshqaradigan hisobga milliardlab dollarlar oqib kelishi kutilmoqda.
Tramp: «Bu, asosan, Green card (yashil karta), lekin ancha yaxshiroq. Ancha kuchliroq va qudratliroq yo‘l».
Ariza berish tartibi va xavfsizlik tekshiruvi
Kartaga ariza berish uchun Trumpcard.gov maxsus sayti ishga tushirildi. Arizachilar murojaat qilish uchun qaytarilmaydigan 15 ming dollarlik qayta ishlash (processing) to‘lovini to‘lashi kerak.
AQSH Savdo vaziri Xovard Lutnikning so‘zlariga ko‘ra, dastur arizachilarni puxta «background check» – kelib chiqish va xavfsizlik tekshiruvlaridan o‘tkazadi. Bu ularning «Amerikada bo‘lishga mutlaqo loyiq ekanini kafolatlaydi».
Arizachilar Ichki xavfsizlik departamenti tomonidan tasdiqlangach, ular 1 million dollarlik asosiy to‘lovni amalga oshirishi shart bo‘ladi. Shunda ular «rekord vaqt ichida AQSH rezidentligini oladi» va qonuniy doimiy yashovchi maqomiga ega bo‘ladi.
Savdo vaziri Lutnik dastur oldindan ro‘yxatdan o‘tish bosqichida 10 mingga yaqin kishini jalb qilganini va bu son yanada oshishiga ishonishini ta’kidladi: «Vaqt o‘tishi bilan biz minglab kartalarni sotamiz... milliardlab, milliardlab dollar yig‘amiz».
Platina va Korporativ kartalar
New York Times nashrining yozishicha, saytda «Platinum card» haqida ham ma’lumot berilgan. Bu karta 5 million dollarlik badal evaziga chet el fuqarolariga har yili 270 kungacha AQSHda yashashga va chet elda topilgan daromaddan soliq to‘lamaslikka ruxsat beradi.
Bundan tashqari, Gold Card dasturining korporativ versiyasi ham mavjud. U kompaniyalarga AQSHda ishlashini istagan har bir xorijiy xodimlari uchun 2 million dollarlik badal evaziga karta olish imkonini beradi. Trampning fikricha, bu dastur AQSH universitetlarining eng yaxshi bitiruvchilarini mamlakatda ushlab qolishga yordam beradi.
Trampga ko‘ra, biznes yetakchilari – «AQSH universitetlaridan eng yaxshi bitiruvchilarni yollashga uringan, ammo ularda qolishga ruxsatnomasi yo‘qligi sababli bunga erisha olmagan».
«Siz eng yaxshi universitet bitiruvchilarini yollay olmaysiz, chunki bu odamni ushlab qolish-qolmasligingizni bilmay qolasiz,» dedi Tramp.
Uning aytishicha, dastur AQSHga «buyuk odamlar kelishini» anglatadi, chunki «ular zo‘r insonlar bo‘ladi». U AQSHning yetakchi universitetlarida ta’lim olgan Xitoy, Hindiston va Fransiyadan bo‘lgan talabalarni oltin karta olishi mumkin bo‘lgan shaxslar qatorida tilga oldi. «Kompaniyalar juda xursand bo‘ladi,» dedi u.
Tanqidlar va siyosiy ahamiyati
Reuters yozishicha, Gold Card dasturi – Oq uy ma’muriyatining immigratsiya siyosatiga qarshi turuvchi Trampcha versiyasi hisoblanadi. Ba’zi demokratlar va migrant huquqlari himoyachilari bu dasturni «boylarga imtiyoz» yaratishda ayblab, uni keskin qoralashdi.
Prezidentning qat’iy immigratsiya siyosati yanada kuchayib, ommaviy deportatsiyalar va keng ko‘lamli immigratsiya reydlari davom etmoqda.
“Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!
Mehmon guruhidagi foydalanuvchilar ushbu nashrga izoh qoldira olmaydi.
