Ukrainadagi urushda boʻlib qaytgan rossiyalik jurnalist: Insoniylikdan chiqish haqida

Elena Kostyuchenko Ukrainaga Rossiyaning «Novaya gazeta» muxbiri sifatida borgan edi. Uning Odessa, Xerson va Nikolaev shaharlarida tayyorlangan reportajlari ushbu gazetada tsenzura cheklovlari bilan e'lon qilingan. Rossiya Federatsiyasi qonunchiligiga rioya qilinganiga qaramay, Bosh prokuratura va «Roskomnadzor» talabi bilan matnlar oʻchirib tashlangan, «Novaya gazeta» esa oʻz ishini toʻxtatishga majbur boʻlgan.

«Novaya gazeta. Evropa» nashri uchun maxsus ravishda Elena Kostyuchenko Ukrainadagi urushda oʻzi koʻrgan narsalar haqida gapirib berdi.

— Nikolaev shahridagi harbiy qism kazarmasi 7 mart kuni tonggi 5 da — odamlar uxlab yotgan paytda nishonga olingan edi. Toʻqqiz kishi halok boʻlgan. Ularning 5 nafari muddatli harbiy xizmatchi. Tushunishingiz uchun aytaman, ukrainalik muddatli harbiy xizmatchilar umuman urushda ishtirok etmaydi. Ular harbiy xizmatga chaqiriluvchilar. Ukrainada 20 yoshdan chaqiriladi, ya'ni ular muddatli harbiy xizmatni oʻtaydigan yosh yigitlar. Bir jasad topilmagan. Uni qidirganlariga guvoh boʻlganman. Bir necha kun davomida vayronalarni titib chiqishgan. Nikolaevdan ketganimdan keyin, yana bir kazarma nishonga tushganini, oʻta koʻp kishi halok boʻlganini eshitdim. Menga 100 kishi deyishdi, ammo yakuniy raqamlar qanday boʻlganini bilmayman.

Men omon qolgan yigitlar bilan suhbatlashib koʻrdim. Ulardan birining ismi Yaroslav edi. U bilan birga xizmat qilgan doʻstlarining barchasi halok boʻlgan. Faqat u va doʻsti Entoni tirik qolgan. U menga shunday dedi: «20 yoshdaman. Veterinar boʻlish uchun oʻqidim. Endi hech kimga achinmayman». Mana, rahm-shafqat, achinish hissi siqib chiqarilib, uning oʻrnini urush egallagan holat. Hamma narsani urush egallab oladi — bu hammaga tegishli holat.

Xuddi shunday holatni Donbassda [2015-yilda] ham koʻrgandim. Ya'ni asta-sekinlik bilan insoniylikdan chiqish yuz beradi. Ukraina qoʻmondonligi bunga boricha qarshilik koʻrsatayotganiga guvoh boʻldim: harbiy xizmatchilarga gʻanimlarni tahqirlamaslik, jangchilarni diniga qarab haqoratlamaslik haqida turli da'vatlar boʻlgandi.

Masalan, halok boʻlgan qodirovchilarni choʻchqa terisiga oʻrash haqidagi takliflar boʻlgandi. Ammo, albatta, urush qanchalik uzoq davom etgani sari odamlarda insoniylik tuygʻusi shunchalik kamayib boradi.

Volontyorlardan biri menga halok boʻlgan rossiyalik jangchilar suratlari joylab boriladigan Telegram-kanalni koʻrsatib, juda shodlangan edi. Bilasizmi, shunday dasturcha bor: u erga odamning suratini kiritasiz — va u, goʻyoki, kuladi, qandaydir qoʻshiqni aytadi, raqsga tushadi. Qatl qilingan rossiyaliklar — chiriy boshlagan, texnika ezib qoʻygan, oyoq-qoʻllari uzilib ketgan murdalarning suratlari — kuylamoqda va raqsga tushmoqda. Va oʻsha volontyor aytdiki, ular qarindoshlari hozir Ukrainada jang qilayotganlarni qidirib topishga harakat qilib, ularga shu videolarni joʻnatar ekan.

Davomi bor... “Zamin” yangiliklarini “Telegram”da kuzatib boring