Toshkent osmonidagi hirob tuman sekin-asta tarqalmoqda. Shahar aholisi nafas olayotgan havo sifatini yaxshilash haqidagi xabar ijtimoiy tarmoqlarda ham keng muhokama qilinmoqda. 2 avgust kuni ertalabgi holatga ko‘ra, havo sifati rasman "yaxshi" deb baholandi.
Mutaxassislar fikriga ko‘ra, bu juda ijobiy o‘zgarish. Hozirgi vaqtda PM10 va ozon moddalari darajasi ruxsat etilgan me’yorda, ya’ni inson salomatligiga jiddiy xavf solmaydigan darajada turibdi.
Biroq hammasi ham mukammal emas. Mayda zararli zarralar — PM2.5 ko‘rsatkichi 9 mkg/m³ ni tashkil etgan, bu Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti tomonidan belgilangan me’yordan ozgina yuqori. Shu boisdan, ba’zi mutaxassislar buni hali ham ehtiyotkorlik bilan kuzatish kerak deb hisoblashmoqda.
Bu kabi zarralar nafaqat nafas olishga ta’sir qiladi, balki insonning umumiy salomatligiga ham salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Aynan shu sababli PM2.5 zarrachalariga jiddiy yechimlar topish talab etiladi.
Havo sifati yaxshilanishiga turli omillar ta’sir qilgan bo‘lishi mumkin. Jumladan, shamolli kunlar, qor yoki yomg‘ir yog‘ishi, zavod va ishlab chiqarish obyektlarining faoliyati cheklangan vaqtlar bunga sabab bo‘lishi mumkin.
Bir narsa aniq: oxirgi kunlardagi o‘zgarishlar fuqarolarda umid uyg‘otdi. Aholi sog‘lom muhitda yashash istagida ekanini ko‘rsatdi va bu davlat va jamoatchilikka katta mas’uliyat yuklaydi.
IQAir — bu Shveysariyada joylashgan xalqaro tashkilot bo‘lib, u butun dunyo bo‘ylab havo sifati bo‘yicha kuzatuvlar olib boradi. Uning 2024 yil uchun tayyorlagan hisobotiga ko‘ra, O‘zbekiston hali ham JSST standartlariga to‘liq javob beradigan davlatlar ro‘yxatiga kirmagan.
Hozirgi ko‘rsatkichlar qanchalik yaxshi bo‘lmasin, bu faqatgina vaqtinchalik yaxshilanish emas, balki tizimli yechimlar sari tashlangan qadam bo‘lishi kerak. Mutaxassislar toza havo uchun uzluksiz nazorat va ifloslantiruvchi manbalarni cheklash shart deb hisoblashadi.
Shu bois, ekologik nazoratni kuchaytirish, ommaviy axborot vositalari orqali aholini xabardor qilish, va eng muhimi, barcha darajadagi idoralar o‘rtasida hamkorlik o‘rnatish — bugungi kunning dolzarb vazifalaridan biridir.
Eslatib o‘tamiz, Toshkentda yillar davomida toza havo bilan bog‘liq muammolar ko‘tarilib kelingan. Ammo bugungi kundagi o‘zgarishlar ko‘pchilikni umidlantirdi.
Toza havo — faqat tabiat emas, balki har bir fuqaroning huquqi. Unga erishish uchun barchamiz birdek mas’ulmiz.
“Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!
