O‘zbekistonda so‘nggi yillarda tabiiy gaz qazib olish ko‘rsatkichlari keskin pasayib borayotgani ma’lum qilindi. Bu haqda Davlat statistika qo‘mitasi hisobot berdi. Ma’lumotlarga ko‘ra, 2025 yilning yanvar–iyul oylarida mamlakatda jami 25,3 milliard metr kub gaz qazib olingan. Bu esa o‘tgan yilning shu davri bilan taqqoslaganda 884 million metr kubga kam va o‘rtacha 3,4 foiz pasayishni anglatadi.
Shu bilan birga, ushbu ko‘rsatkich so‘nggi sakkiz yil ichida qayd etilgan eng past daraja ekani ta’kidlanmoqda. Masalan, 2017 yilda 32,2 milliard metr kub gaz ishlab chiqarilgan bo‘lsa, 2018 yilda bu raqam 35,1 milliard metr kubga yetgan. Shuning uchun 2025 yildagi ko‘rsatkich energetika sohasidagi jiddiy muammolardan biri sifatida qayd etilmoqda.
Biroq, e’tiborli jihati shundaki, gaz eksporti sezilarli darajada oshgani qayd etildi. Joriy yilning yetti oyi mobaynida 438,6 million dollarlik gaz xorijiy davlatlarga yetkazib berilgan. Bu ko‘rsatkich 2024 yilga nisbatan 38,2 foizga ko‘pdir. Shu bilan birga, mamlakatning o‘zi 734 million dollarlik gazni import qilishga majbur bo‘lgan. Mutaxassislar bu holatni ichki bozorda talab yuqori, ishlab chiqarish esa yetarli emasligi bilan izohlashmoqda.
Davlat tomonidan aholi uchun gaz narxi arzonlashtirilgan holda sotilish amaliyoti hanuz davom etmoqda. Buning oqibatida budjetdan katta miqdorda subsidiyalar ajratishga to‘g‘ri kelmoqda. Masalan, 2025 yil uchun 7 trillion so‘m, 2026 yilda 5,9 trillion so‘m, 2027 yilda esa 5,5 trillion so‘m subsidiya ajratilishi rejalashtirilgan. Ilgari 2028 yildan boshlab subsidiyalar bekor qilinadi deb aytilgan bo‘lsa, endilikda o‘sha yilda ham 5 trillion so‘mdan ortiq mablag‘ ajratilishi ma’lum qilindi.
Mutasaddilarning fikricha, agar energetika bozorida islohotlar jadal sur’atda amalga oshirilmasa, ishlab chiqarish pasayishi davom etishi va aholining ichki ehtiyoji qondirilmay qolishi mumkin. Biroq, xalqaro bozorda tabiiy gazga talab yuqori bo‘lib turgani sababli eksport hajmlarining o‘sishi ehtimoli yuqori deb baholanmoqda.
