Ko‘rshapalaklarda odam uchun xavfli yangi viruslar aniqlandi: Olimlar ogohlantirmoqda

Xitoy olimlaridan tinimsiz tadqiqot: Ko‘rshapalaklarda odam salomatligi uchun yangi xavf aniqlandi

Har gal butun insoniyat salomatligi va xavfsizligi haqida gap ketganda, tabiatning sirli va shu bilan birga, hali to‘liq o‘rganilmagan olami e’tibor markaziga tushadi. Bu gal olimlar diqqatini ko‘rshapalaklar jalb etdi va natijada butun dunyo uchun jiddiy ogohlantiruvchi yangilik yangradi.

Xitoy olimlari qanday viruslarni aniqladi?

Xitoyning Endemik kasalliklarni nazorat qilish instituti olimlari Yunnan provinsiyasida to‘rt yil davomida ko‘rshapalaklarni chuqur tekshirdi. Natijada, ular 22 ta virusni topishdi, ulardan 20 tasi avval ilm-fanga noma’lum bo‘lgani bilan ajralib turdi. Aynan shular orasida Nipah va Xendra viruslariga yaqin ikki yangi Henipavirus avlodidan virus kashf etildi.

Bu viruslar inson organizmiga juda og‘ir ta’sir ko‘rsatishi, xususan, bosh miya yallig‘lanishi va nafas yo‘llari kasalliklarini keltirib chiqarishi mumkinligi xavotir uyg‘otmoqda. Ta’kidlash kerak, Nipah va Xendra viruslari odamlar orasida o‘lim darajasi yuqoriligi bilan ma’lum.

Ko‘rshapalaklar nega xavfli patogenlar manbasi?

Ko‘rshapalaklar tabiatan turli mikroorganizmlar — viruslar, bakteriyalar, parazitlar va hatto zamburug‘larning “rezervuari” sifatida e’tirof etiladi. Ammo bugungacha ko‘plab tadqiqotlar ko‘rshapalak najasi orqali olib borilgan, bu esa asl manzarani to‘liq namoyon qila olmagan edi. Yaqinda esa olimlar ko‘rshapalaklar buyraklaridagi barcha mikroorganizmlarni ilg‘or genetik tahlillar yordamida o‘rganishga kirishdi.

Beshta hududdan yig‘ilgan, o‘n turga mansub 142 ta ko‘rshapalakning buyraklari o‘rganilganda, yuqoridagi viruslardan tashqari Klossiella yunnanensis deb nomlangan yangi bir hujayrali parazit va Flavobacterium yunnanensis deb atalgan yangi bakterial tur ham aniqlandi.

Qanday xavf bor va odamlarga qanday ta’sir qilishi mumkin?

Tadqiqotda e’tiborli jihat — aniqlangan viruslar odamlar yashaydigan hududlar yaqinidagi mevali bog‘larda yashovchi ko‘rshapalaklarda topildi. Bu esa viruslar mevalar yoki qishloq xo‘jaligi mahsulotlari orqali odamlar va chorva hayvonlariga oson yuqishi mumkinligidan dalolat beradi.

Henipavirus avlodiga mansub viruslar, birinchi navbatda, ko‘rshapalak peshobi bilan ifloslangan mevalar yoki suv orqali tarqaladi. Inson va hayvonlarda og‘ir nevrologik, shoshilinch kasalliklarni keltirib chiqarishi mumkin.

Mutaxassislardan ogohlantiruvchi xulosa

Olimlar bu kabi tahdidlar oldini olish, epidemiologik xavflarni baholash va zoonoz kasalliklar tarqalishiga to‘sqinlik qilish uchun hayvon organlarini ham to‘liq o‘rganish lozimligini ta’kidlashmoqda. Kelajakda bunday ilmiy izlanishlar global pandemiyalarning oldini olishda hal qiluvchi ahamiyat kasb etishi mumkin.

Zamin.uz tahririyatidan:
Zamonaviy ilmiy kashfiyotlar va insoniyat salomatligi uchun jiddiy tahdidlarni kuzatib borishda davom etamiz. Sog‘liq uchun xavf — bu nafaqat tibbiy, balki jamiyatning umumiy mas’uliyatidir. Yangi yangiliklardan xabardor bo‘lib turing va ehtiyot bo‘ling!

Savol: Yangi viruslarning aniqlanishi haqida siz qanday fikrdisiz? Tabiiy xavflarga qarshi qaysi choralar muhim deb o‘ylaysiz? “Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!