Vitaminlar tanqisligi: sog‘liq va kayfiyatga ta’siri, yechimlar va maslahatlar

Har bir insonning kundalik hayoti, energiyasi va kayfiyati bevosita ovqatlanish tartibiga bog‘liq. Vitaminlar, minerallar, makro va mikroelementlar organizmda yuzlab hayotiy jarayonlarni boshqaradi. Ular yetarli bo‘lmasa, insonda kuchsizlik, charchoq, tashqi ko‘rinishda o‘zgarish va hatto ruhiy tushkunlik kuzatilishi mumkin. Bu holat, asosan, ratsionda mevalar, sabzavotlar, ko‘katlar va butun donli mahsulotlar yetarli bo‘lmaganida ro‘y beradi.

Vitamin tanqisligining dastlabki belgilarini qanday anglash mumkin?

Sog‘liq bilan bog‘liq muammolar ko‘pincha avval tashqi ko‘rinishda namoyon bo‘ladi. Soch to‘kilishi va mo‘rtlashuvi — organizmda temir, rux, V guruhi yoki biotin (B7) vitamini yetishmasligidan darak berishi mumkin. Teridagi quruqlik va yorilish, ko‘rishda muammo — ko‘p hollarda A vitamini tanqisligining belgisi. Tirnoqlar yupqa, mo‘rt va sinuvchan bo‘lib qolsa — kalsiy, V guruhi va S vitamini yetishmovchiligidan dalolat.

Yana bir muhim belgi — doimiy charchoq, uyquchanlik, hatto tushkunlikka tushish. Bu holatlar D vitamini, magniy, temir, rux yoki B guruhi moddalari tanqisligi sababli paydo bo‘lishi mumkin. Agar milklar qonaydigan bo‘lsa, bu ko‘pincha C vitamini yetishmasligi bilan bog‘liq bo‘ladi.

Mutaxassis maslaxati: tahlil va to‘g‘ri parhez shart

Tanqislikni taxmin qilish emas, aniqlash muhim: qon tahlili yordamida organizmingizdagi aniq vitamin va mineral darajasini bilib oling. Ayrim hollarda vitamin yoki mineral modda ortiqcha bo‘lib, ayni simptomlar ham yuzaga kelishi mumkin. Bundan tashqari, oziq-ovqatdan foydalanish darajasini baholash uchun ovqat hazm qilish tizimiga ham e’tibor qaratish kerak.

Ratsionni qanday to‘g‘ri tashkil qilish mumkin?

• Xilma-xil va tabiiy ovqatlanish: Kundalik menyungizda albatta mevalar, sabzavotlar, ko‘katlar, yong‘oqlar, dukkaklilar va butun donli mahsulotlar bo‘lishi zarur. Bu nafaqat jismoniy, balki ruhiy salomatlikka ham ijobiy ta’sir ko‘rsatadi.
  
• Ko‘kat va sabzavotni haddan ortiq pishirmang: Foydali moddalarning katta qismi pishirish jarayonida yo‘qoladi. Yangi ko‘kat va sabzavotni ko‘proq xom holda yoki eng kam vaqtda bug‘da tayyorlash tavsiya etiladi.
  
• O‘zingizga mos mahsulotni toping: Agar sutli mahsulot iste’mol qilmasangiz, kalsiy manbai sifatida soya, ukrop, petrushka, shprot baliqlari yoki dukkaklilardan foydalaning.
  
• Oqsil tanqisligini oldini oling: Agar parhezingizda go‘sht kam bo‘lsa, uni boshqa oqsil manbalari — kurka, dukkaklilar, qo‘ziqorin, yong‘oq yoki urug‘lar bilan almashtiring.
  
• Kundalik ko‘katlar miqdorini oshiring: Asosiy taomingizning kamida uchdan bir qismi yashil ko‘katlardan tashkil topishi foydali.
  

Xulosa

Organizm uchun zarur vitamin va minerallar tanqisligining oldini olishning eng samarali yo‘li — to‘g‘ri va xilma-xil ovqatlanish. Sog‘liq va tashqi ko‘rinishdagi har qanday o‘zgarishga e’tibor qaratish, shifokor maslahatini unutmaslik va parhezda tabiiy mahsulotlarni afzal ko‘rish zarur.

Zamin.uz tahririyatidan:
O‘z organizmiga e’tiborli bo‘lish har bir insonning burchi. Sog‘lom turmush tarzi, to‘g‘ri parhez va muntazam tahlillar — uzoq va mazmunli hayot garovidir. “Zamin”ni Telegramʻda oʻqing!